Նորմա Շիրեր
Նորմա Էդիտ Շիրեր (օգոստոսի 10, 1902[1][2], Մոնրեալ, Քվեբեկ, Կանադա - հունիսի 12, 1983[1][3][2][…], Վուդլենդ Հիլզ, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ), կանադա-ամերիկացի դերասանուհի, «Օսկար» մրցանակի դափնեկիր։
| Նորմա Շիրեր անգլ.՝ Norma Shearer | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 10, 1902[1][2] |
| Ծննդավայր | Մոնրեալ, Քվեբեկ, Կանադա |
| Մահացել է | հունիսի 12, 1983[1][3][2][…] (80 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Վուդլենդ Հիլզ, Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ |
| Գերեզման | Ֆորեսթ Լոուն հուշայգի |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Կանադա և  ԱՄՆ |
| Մայրենի լեզու | անգլերեն |
| Կրոն | հուդայականություն և քրիստոնեություն |
| Կրթություն | High School of Montreal?, Westmount ավագ դպրոց և Roslyn Elementary School? |
| Մասնագիտություն | մոդել, թատրոնի դերասանուհի, կինոդերասանուհի և դերասանուհի |
| Ամուսին | Իրվինգ Թալբերգ և Martin Arrougé? |
| Ծնողներ | հայր՝ Andrew Shearer?[4], մայր՝ Edith Fisher?[4] |
| Կուսակցություն | ԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| Երեխաներ | Irving Thalberg, Jr.?[4] և Katherine Thalberg?[4] |
 Norma Shearer Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
խմբագրելԵրիտասարդ տարիներ
խմբագրելՆորմա Շիրերը ծնվել է Մոնրեալում 1902 թվականի օգոստոսի 10-ին։ Նրա հայրը՝ Էնդրյու Շիրերը, հաջող բիզնեսմեն էր՝ շինարարության ոլորտում, մինչդեռ նրա մայրը՝ Էդիթ Ֆիշերը, լինելով գեղեցիկ էլեգանտ կին, մեկից ավելի անգամ դավաճանել է ամուսնուն և հաճախ զբաղվել թմրանյութերով։ Մայրը ցանկանում էր, որ նրա դուստրը դառնա դաշնակահար, բայց Նորմա Շիները ինը տարեկանում արդեն որոշել էր, որ դերսանուհի է դառնալու։ Բայց Էդիթը շատ կասկածում նրա վրա։
Շիրերի համար իր նպատակին հասնելու ճանապարհին առաջին դժվարությունը 1918 թվականին հոր ընկերության կործանումն էր և ավագ քրոջ հոգեկան հիվանդությունը։ Նրա ծնողները ստիպված էին վաճառել Մոնրեալի տունը և տեղափոխվել աղքատ արվարձան։ Էդիթ Շիրերը չի կարողացել համակերպվել նման պայմանների հետ և լքելով ամուսնուն՝ դուստրերի հետ տեղափոխվել է էժանագին Պանսիոնատ։ Մի քանի ամիս անց Էդիթը, եղբոր աջակցությամբ, ով հավատում էր, որ իր զարմուհին՝ Նորման, տաղանդ ունի, դաշնամուրը վաճառեց դստերը և ստացված գումարով գնեց երեք տոմս դեպի Նյու Յորք գնացքի համար։ Միևնույն ժամանակ, նա ուներ Նորմայի համար առաջարկություն, որը գրել էր թատերական ընկերության սեփականատերերից մեկը։ Այս առաջարկությամբ Նորման կարող էր գնալ Ֆլորենս Զիգֆելդի մոտ, ով այդ ժամանակ բեմադրում էր իր շոուի հաջորդ սեզոնը։
1919 թվականի հունվարին երեքն էլ ժամանեցին Նյու Յորք։ Նրանք բնակություն հաստատեցին մի փոքրիկ վարձակալած բնակարանում՝ մեկ երկտեղանոց մահճակալով, առանց ներքնակի և ընդհանուր ամբողջ հարկի լոգարանում՝ երկար ու մութ միջանցքի վերջում։ Նորման քրոջ հետ հերթով փոխվում էր մոր հետ անկողնում քնելու համար։ Այս սենյակում նորմալ քնելը անհնար էր, քանի որ պատուհանները նայում էին ուղիղ դեպի երկաթուղին, և բնակիչներին անընդհատ խանգարում էին անցնող գնացքները։
Կարիերայի սկիզբը
խմբագրելԷդիթ Շիրերի՝ Զիգֆելդի շոուում դստերը տեսնելու երազանքը չիրականացավ. Ֆլորենսը միայն ծիծաղեց՝ տեսնելով 17-ամյա գեր Նորմա Շիրերին։ Բայց աղջիկը որոշեց չհուսահատվել և սկսեց մտածել այլ քայլերի մասին՝ նպատակին հասնելու համար։ Շուտով նա իմացավ, որ Universal Pictures ընկերությունը 8 գեղեցիկ աղջիկների է ընտրում իր նոր ֆիլմում նկարահանելու համար։ Շիրերը, վերցնելով քրոջը, գնացել է քասթինգի, որտեղ կային է ավելի քան 50 ցանկացողներ։ Օգնականը հերթի սկզբից արագ ընտրեց առաջին յոթ աղջիկներին։ Հետո Նորման, որպեսզի բաց չթողնի հնարավորությունը, բարձրաձայն հազաց և դրանով իսկ գրավեց նրա ուշադրությունը։ Օգնականին նա դուր է եկել և նկարահանումների համար ընտրվել է 8-րդ աղջիկը[7]։ Այսպես տեղի ունեցավ Շիրերի կինոդեբյուտը։
Դրանից կարճ ժամանակ անց Նորմա Շիրերի նոր Կամեո դերը հաջորդեցին կինոյում։ 1920 թվականին «Կյանքի ջրվեժ» ֆիլմում նկարահանումների ժամանակ նա ներկայացել է ռեժիսոր Դ. Վ. Գրիֆիթին՝ հույս ունենալով, որ նա կօգնի իր կարիերայի զարգացմանը։ Բայց Գրիֆիթ Շիրերին դուր չի եկել նրա մի փոքր թեք աչքերը, և նա չի խոսել նրա հետ։
Այս թերությունն ինչ-որ կերպ շտկելու համար Շիրերը գումար է կուտակել և դիմել է բժիշկ Ուիլյամ Բեյթսին, որը զբաղվում էր տեսողության շտկմամբ։ Նա նրան նշանակեց մի շարք աչքի վարժություններ, որոնք պետք է օգնեին աղջկան։
Շիրերի ընտանիքի ֆինանսական դրությունը նրան շատ հնարավորություններ էր տալիս, և նա որոշել է իր բախտը փորձել մոդելային բիզնեսում։ Ի զարմանս իրեն, նրան ընդունեցին մոդելային գործակալություն, և այնտեղ սկսված կարիերան բավականին հաջող ստացվեց։ Շուտով Նյու Յորքի փողոցներում Նորմայի պատկերով գովազդային պաստառներ հայտնվեցին։
1921 թվականին՝ Նյու Յորք ժամանելուց երեք տարի անց, Նորմա Շիրերը ստացավ առաջին նշանավոր կինոդերասանությունը «Առևանգիչ» ֆիլմում։ Դրանից հետո նրան նկատել է հոլիվուդյան պրոդյուսեր Հալ Ռոուչը, ով նոր տաղանդներ էր փնտրում, և 1923 թվականին նրան պայմանագիր է առաջարկել Mayer Company-ի ղեկավար Լուիս Բ. Մայերի անունից։ Նորմայի համար դա իսկական հաջողություն էր դժվարությունների երկար շարքից հետո։
Կարիերան Հոլիվուդում
խմբագրել
1923 թվականի գարնանը Նորմա Շիրերը մոր հետ մեկնում է Լոս Անջելես՝ Mayer Company։ Շուտով նա հանդիպեց ՄԳՄ-ի փոխնախագահ Իրվինգ Թալբերգի հետ։ Հետագա տարիներին դերասանուհին սկսեց նկարահանվել շատ հաջող ֆիլմերում։ 1925 թվականին նա արդեն շաբաթական ստանում էր $1,000 և պայմանագիր ուներ ՄԳՄ-ը ստուդիայի հետ, իսկ 5 տարի անց նա շաբաթական ստանում էր $5,000։ Նորմա Շիրերի մանկության երազանքն իրականացավ. Շուտով նա իր և մոր համար շքեղ տուն ձեռք բերեց՝ հենց Հոլիվուդի նշանի տակ։
Չնայած նման հաջողությանը, դերասանուհին ստիպված էր մեծ ջանքեր գործադրել Հոլիվուդի առաջին դերասանուհիներից մեկը մնալու համար։ Նրա մրցակիցների թվում էին շատ վառ դերասանուհիներ, այդ թվում՝ Գրետա Գարբոն, ում կարիերան նոր էր սկսվում։ Շիրերը սկսեց գնալով ավելի շատ դիմել Իրվինգ Թալբերգին, և նա ուրախ էր, որ նրա համար նոր հաջող դերեր էր գտնում։ Նրանց ընկերությունն ի վերջո վերածվեց ռոմանտիկ հարաբերությունների։ Նրանք առաջին անգամ միասին հայտնվեցին որպես զույգ Չարլի Չապլինի «Ոսկու տենդը» ֆիլմի պրեմիերային 1925 թվականի հուլիսին։ 1927 թվականի սեպտեմբերի 29-ին տեղի է ունեցել նրանց հարսանիքը, որից առաջ Նորմա Շիրերը ընդունել է հուդայականություն[8]։
Նրանց հարսանիքից մեկ շաբաթ անց ամերիկյան էկրաններին հայտնվեց առաջին ձայնային ֆիլմը, ավարտվեց համր կինոյի դարաշրջանը։ Դերասանուհու համար, որը մինչ այդ նկարահանվել է միայն համր ֆիլմերում, դժվար չէր անցնել ձայնային կինոյի, չնայած նույնիսկ նրա կանադական առոգանությանը[9]։ Շիրերի առաջին ձայնային ֆիլմը «Մերի Դուգանի դատավարությունը» էր, որը Էկրան բարձրացավ 1929 թվականին և մեծ հաջողություն ունեցավ հանդիսատեսի շրջանում։
1930 թվականին Նորմա Շիրերը նկարահանվեց «Ամուսնալուծվածը» ֆիլմում, որը դարձավ այդ տարվա նրանց կինոհիթերից մեկը։ Ջերի Բեռնարդ Մարտին Շիրերն արժանացել է «Օսկար» մրցանակի՝ որպես Տարվա լավագույն դերասանուհի։ Դրան հաջորդեցին ոչ պակաս հաջող ֆիլմեր, այդ թվում՝ «Ազատ հոգի» (1931) և «Տարօրինակ ընդմիջում» (1932) ֆիլմերը։ Նրանք նրան մեծ հաջողություն բերեցին և բարձրացրեցին հոլիվուդյան այլ աստղերի (ինչպիսիք են Ջոան Քրոուֆորդը և Գրետա Գարբոն)։ Նորմա Շիրերը դարձել Է Հոլիվուդի առաջատար դերասանուհի և «MGM թագուհի»։ Նա ևս երեք անգամ առաջադրվել է «Օսկար»՝ «Բարեթները Ուիմփոուլ սթրիթից» (1934), «Ռոմեո և Ջուլիետ» (1936) և «Մարիա Անտուանետա» (1938) ֆիլմերում դերերի համար։
1936 թվականի սեպտեմբերի 14-ին 37 տարեկան հասակում թոքաբորբից մահացավ նրա ամուսինը՝ Իրվինգ Թալբերգը։ Նրա մահից հետո Շիրերը չի կորցրել ստուդիայի առաջատար դերասանուհու իր դիրքերը և մասնակցել է ևս մի քանի նախագծերի։
Կարիերայի ավարտը
խմբագրել1939 թվականին Նորմա Շիրերը հրավիրվել է՝ «Քամուց քշվածները» ֆիլմում Սքարլեթ Օ'Հարայի դերի համար։ Բայց նա հետաքրքրություն չցուցաբերեց ֆիլմի նկատմամբ՝ ասելով. «Ես չեմ ուզում խաղալ Սքարլետին։ Այն դերը, որը ես կցանկանայի խաղալ, Ռեթ Բաթլերն է»։ Սա միակ հաջողված ֆիլմը չէր, որում Նորման հրաժարվեց դերից։ Այնուամենայնիվ, նա նկարահանվել է քիչ հայտնի ֆիլմերում, այդ թվում՝ «Մենք պարեցինք» (1942) և «Նրա ստվարաթղթե սիրուհին» (1942)։ 1942 թվականին Շիրերը պաշտոնապես հայտարարեց, որ հեռանում է կինոստուդիայից։
Նույն թվականին դերասանուհին ամուսնացավ դահուկային սպորտի նախկին հրահանգիչ Մարտին Էրոյի հետ, որն իրենից փոքր էր 12 տարով[10]։ Նա իր հետագա կյանքը հանգիստ անցկացրեց ամուսնու հետ, բայց նրա կյանքի վերջին տարիները դառնացված էին Ալցհայմերի հիվանդությամբ, և, ըստ լուրերի, նա հաճախ ամուսնուն անվանում էր Իրվինգ[11]։ Նորմա Շիրերը մահացավ թոքաբորբից 1983 թվականի հունիսի 12-ին՝ 80 տարեկան հասակում։ Նրան թաղել են Գլենդելում՝ Իրվինգ Թալբերգի հետ նույն դամբարանում։
Կինոյում ներդրած ավանդի համար Նորմա Շիրերին աստղ է շնորհվել Հոլիվուդի Փառքի ծառուղում 6636 Հոլիվուդյան ծառուղում։
Պարգևներ
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 filmportal.de — 2005.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ Internet Movie Database — 1990.
- ↑ https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1931
- ↑ LaSalle, Mick (2000). ibid, p.14
- ↑ Կաղապար:Нп3 Norma Shearer: A Life. — New York: Կաղապար:Нп3, 1990. — ISBN 978-0-394-55158-6, pp. 321—324
- ↑ Lambert, Gavin (1990). ibid, p.121
- ↑ «Milestones». Time magazine. 1942 թ․ օգոստոսի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2007 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
- ↑ Lambert, Gavin (1990). Norma Shearer: A Life, Alfred A. Knopf, New York, pp. 351-2.