Պորտալ:Մաթեմատիկա



	Վիքիպորտալներ Արվեստ · Կենսագրություն · Գրականություն · Պատմություն · Դիզայն · Մշակույթ · Աշխարհագրություն · Գիտություն · Տեխնոլոգիա · Մաթեմատիկա

խմբ.

Բարի գալուստ Պորտալ Մաթեմատիկա ։)!

Մ.թ.ա. 3-րդ դարի հույն մաթեմատիկոս Էվկլիդեսը Ռաֆայելի «Աթենքի դպրոցը» նկարում

Մաթեմատիկա (հին հունարեն՝ μάθημα՝ գիտություն, ուսումնասիրություն բառից), գիտություն է կառուցվածքների, հաջորդականությունների և հարաբերությունների մասին, պատմականորեն ձևավորվել և զարգացել է իրական առարկաները հաշվելու, դրանք չափելուև դրանց ձևերը նկարագրելու գործողությունների հիման վրա։

Մաթեմատիկական օբյեկտներն ստեղծվում են իրական կամ այլ մաթեմատիկական օբյեկտների հատկություններ իդեալականացնելու և հատուկ լեզվով դրանք գրառելու ճանապարհով։ Մաթեմատիկան բնական գիտությունների շարքին չի պատկանում, սակայն լայնորեն կիրառվում է այդ գիտություններում ինչպես ճշգրիտ բովանդակության ներկայացնելու, այնպես էլ նոր արդյունքներ ստանալու համար։ Մաթեմատիկան հիմնարար գիտություն է, որի միջոցով այլ գիտություններում բովանդակությունները ներկայացվում են մեկ միասնական լեզվով։ Դրանով այն ազդում է դրանց միջև կապի վրա և օգնում է տարբեր գիտություններում բնության ընդհանուր օրենքներն գտնելու հարցում։ (Մանրամասն․․․)

խմբ.

Ընտրյալ հոդված

Ապոլոնիուսի թեորեմը կապ է հաստատում եռանկյան միջնագծի և նրա կողմերի երկարությունների միջև։

Ցանկացած ABC եռանկյան համար, որտեղ AD-ն միջնագիծ է,

AB^{2}+AC^{2}=2(AD^{2}+BD^{2}).\,

Սա Ստյուարտի թեորմեի մասնավոր դեպք է։ Հավասարասրուն եռանկյան դեպքում այն վերածվում է Պյութագորասի թեորեմի։ Քանի որ զուգահեռագծի անկյունագծերը հատվելիս կիսում են իրար, Ապոլոնիուսի թեորեմը համարժեք է զուգահեռագծերի օրենքին։

Թեորեմը իր անունը կրում է հին հույն գիտնական Ապոլոնիուսի պատվին։

Այս թեորեմը կարելի է դիտարկել որպես Ստյուարտի թեորեմ մասնավոր դեպք, այն կարելի է ապացուցել վեկտորների միջոցով։ Ստորև բերվում է մեկ այլ ապացույց, որն օգտագործում է կոսինուսների թեորեմը։

Դիցուք a-ն, b-ն և c-ն որևէ եռանկյան կողմերն են, իսկ d-ն a-ին տարված միջնագիծն է։ Միջնագիծը a-ն կբաժանի երկու m = 1/2 a երկարությամբ հատվածների։ a-ի և d-ի միջև ընկած անկյունը նշանակենք θ, իսկ θ′-ով նշանակենք նրա կից անկյունը (հետևաբար, cos θ′ = −cos θ)։ Օգտվենք կոսինուսների թեորեմից՝ θ և θ′ անկյունների համար.

{\begin{aligned}b^{2}&=m^{2}+d^{2}-2dm\cos \theta \\c^{2}&=m^{2}+d^{2}-2dm\cos \theta '\\&=m^{2}+d^{2}+2dm\cos \theta .\,\end{aligned}}

Այս երկու հավասարությունները գումարելով՝ կստանանք

b^{2}+c^{2}=2m^{2}+2d^{2}\,

որն էլ որ պահանջվում էր ապացուցել։ (մանրամասն․․․)

խմբ.

Ընտրյալ անձ

Նորբերտ Վիներ (նոյեմբեր 26, 1894, Կոլումբիա, Միսսուրի – մարտ 18, 1964, Ստոկհոլմ, Շվեդիա) ամերիկացի մաթեմատիկոս էր։ Նա Մասաչուսեթի տեխնոլոգիական ինստիտուտի մաթեմատիկայի պրոֆեսոր էր։ Հռչակավոր հրաշամանուկ, Վիները հետագայում դառնում է դեռահաս հետազոտող պատահական և noise պրոցեսներ բնագավառներում, իր ներդրումն է ունեցել էլեկտրոնային ճարտարագիտություն, էլեկտրոնային կապի միջոցներ, համակարգերի կառավարում ճյուղերում։ Վիները համարվում է Կիբեռնետիկայի հիմնադիր, հետադարձ կապ գաղափարի ձևակերպող, բազմաթիվ կիրառություններով հետևյալ ուղղությունների վրա՝ ճարտարագիտություն, կառավարման համակարգեր, կոմպյուտերային գիտություն, կենսաբանություն, փիլիսոփայություն, և հասարակության կազմակերպման վրա։

Նորբերտ Վիները Լեո Վիների՝ հրեա Լեհաստանից և Բերտա Կահնի՝ գերմանացի առաջնեկն էր։ Նորբերտը ամենահայտնի հրաշամանուկը դարձավ։ Լեոն մինչ 1903 թ. ուսուցանում էր Նորբերտին իր ստեղծած ուսման մեթոդներով, բացառությամբ կարճ ընդմիջման, երբ Նորբերտը 7 տարեկան էր։

Լեոն իր ապրուստը հոգալով գերմաներեն և սլավոնական լեզուներ դասավանդելով, շատ էր կարդում և դիզել էր անձնական մեծ գրադարան, որից պատանի Նորբերտ մեծ օգուտ քաղեց։ Լեոն մաթեմատիկայում նույնպես գիտակ էր և իր որդուն սովորեցնում էր մինչ նրա տնից հեռանալը։

1906 թ. ավարտելով բարձրագույն դպրոցը 11 տարեկանում, Վիները ընդունվում է Tufts քոլեջ։ 1909 թ. 14 տարեկանում նա ստանում է բակալավրի աստիճան մաթեմատիկայում, որից հետո նա սկսում ուսանել կենդանաբանություն Հարվարդի համալսարանում։ 1910 թ. նա տեղափոխվում է Կորնելի համալսարան ուսումնասիրելու համար փիլիսոփայություն։ (մանրամասն...)

Արխիվ

խմբ.

Քաղվածքներ

Հույժ սիրելով համրողական արվեստը՝ խորհեցի թե առանց թվերի ոչինչ չի հիմնավորվում. մայր համարեցի այն բոլոր ուսմանց։

- Անանիա Շիրակացի

Մաթեմատիկան, որպես բնագիտության ու աստղագիտության հետ հաղորդակցվող գիտություն, գտնվում է այս երկուսի մեջտեղում, որովհետև բնագիտության նման նյութական է և աստվածաբանության նման ոչ նյութական։

- Դավիթ Անհաղթ

Ով մաթեմատիկոս չէ, թող չկարդա իմ գործերը։

- Լեոնարդո Դա Վինչի

Չիք արքայական ճանապարհ դեպ երկրաչափություն։

- Էվկլիդես

Յուրաքանչյուր բնական գիտության մեջ այնքան ճշմարտություն կա, որքան նրանում մաթեմատիկա կա։

- Էմանուել Կանտ

խմբ.