Սուրբ Վարվառա

Սուրբ Վարվառա (հուն․՝ Αγία Βαρβάρα, 273, Նիկոմեդիա - 306, Հելիոպոլիս), քրիստոնյա նահատակ։ Ընդհանրական Եկեղեցու սուրբ։ Նա Եվրոպայում համարվում է ճարտարապետների, շինարարների, բանտարկյալների, երիտասարդ աղջիկների պահապան սուրբը։

Սուրբ Վարվառա
Ժամանակաշրջան	Հռոմեական կայսրություն
Ծնունդ	273
Ծննդավայր	Նիկոմեդիա
Վախճան	306
Վախճան վայր	Նիկոմեդիա, Յալովայի մարզ, Թուրքիա
Վախճան պատճառ	գլխատում
Եկեղեցի	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Սրբացված կարգ	մեծ նահատակ և սուրբ
Հիշատակության օր	Դեկտեմբերի 4 և Դեկտեմբերի 4
Աշխատանք	սքանչելագործ և գերի

Վարքը

Ըստ պահպանված վարքագրական տվյալների` Սուրբ Վարվառան ծնվել է 273 թվականին Հռոմեական կայսրության Նիկոմեդիա քաղաքում՝ հեթանոսի ընտանիքում։ Վարվառան ծանոթանում է հայրենի քաղաքի որոշ քրիստոնյաների հետ և նրանց միջոցով ծանոթանում քրիստոնեական դավանանքին և մկրտվում։ Քանի որ Վարվառան առանձնանում էր իր յուրահատուկ գեղեցկությամբ, օտար հայացքներից, ինչպես նաև քրիստոնյաներից նրան հեռու պահելու համար հայրը մի բարձր աշտարակ է շինել տալիս՝ դստերն այնտեղ պահելու նպատակով։ Սակայն Սուրբ Վարվառան կործանում է հոր պալատում եղած կուռքերին, և հակառակ իր հոր կամքի` հրաժարվում է ամուսնանալ հեթանոսի հետ։ Դստեր անհնազանդությունը զայրացնում է հորը՝ Դիոսկորոսին այն աստիճան, որ նա որոշում է սպանել սեփական դստերը։ Վարվառան փախչում և ապաստան է գտնում մի լեռան վրա, սակայն մոլեգնած հայրը մի հովվից իմանում է աղջկա թաքստոցը և անհնազանդ դստերը ներկայացնում դատավորին։ Դատավորի հրամանով սրբուհուն դաժան կտտանքների են ենթարկում. կոտրում են նրա ոսկորները և մերկացրած պտտեցնում են քաղաքի հրապարակներում։ Սակայն Վարվառան ոչ միայն չի ուրանում Քրիստոսին, այլ նաև հանդիմանում է մոլորության մեջ գտնվող դատավորին և մյուս հեթանոսներին։ Դատավորը, տեսնելով Վարվառայի անկոտրում կամքը, նրան դատապարտում է մահապատժի։ Սրբուհու դատավճիռն իրականացվում է 306 թվականին Դիալա կոչվող գյուղում, որը գտնվում էր Հելիոպոլիս քաղաքի մերձակայքում։ Ըստ ավանդության` Վարվառային գլխատել է նրա սեփական հայրը, որն էլ անմիջապես արժանացել է Աստծո պատժին. երկնքից կրակ է իջել և այրել նրան։ Այդ օրը սրբուհի Վարվառայի հետ նաև մահապատժի է ենթարկվում Հուլիանա անունով մի քրիստոնյա կին։ Սուրբ Վարվառայի մասունքները մի քրիստոնյայի կողմից ամփոփվում են Հելիոպոլիս քաղաքում, որտեղից 6-րդ դարում դրանք տեղափոխվում են Կոստանդնուպոլիս։

Ռաֆայելի «Սիքստինյան Տիրամայր» կտավը

Հետաքրքիր փաստեր

• Սուրբ Վարվառայի ամենավաղ սրբապատկերը առկա է Հռոմի Սանտա Մարիա Անտիկվա եկեղեցու որմնանկարում (705-707 թթ.):
• Սուրբ Վարվառան պատկերված է Ռաֆայելի «Սիքստինյան Տիրամայր» կտավի վրա։
• Սուրբ Վարվառան պատկերված է Գերմանիայի Ֆորստ, Լեհաստանի Ստրումեն, Ռուսաստանի Մոսկվայի մարզի Վլասիխա քաղաքների զինանշանների վրա։
• Սուրբ Վարվառայի պատկերագրության հիմնական առանձնահատկություններից են երեք պատուհաններով աշտարակը, գավաթը և ջայլամի փետուրը։ Երեք պատուհաններով աշտարակը խորհրդանշում է Սուրբ Երրորդությունը, գավաթը՝ Սուրբ Հաղորդությունը, իսկ փետուրը՝ անմահությունը։
• Հայ իրականության մեջ Սուրբ Վարվառայի ուխտատեղի է համարվում Արայի լեռան վրա կառուցված Ծաղկեվանքը։

Պատկերասրահ

• 
  Ծաղկեվանք
• 
  Ծաղկեվանքի Սուրբ Վարվառայի պատկերը
• 
  Գերմանիայի Ֆորստ քաղաքի զինանշանը
• 
  Լեհաստանի Ստրումեն քաղաքի զինանշանը

Գրականություն

• Reinhard Abeln: Die heilige Barbara. Leben – Legenden – Bedeutung. Topos, Kevelaer 2011. ISBN 978-3-8367-0768-8.
• Elisabeth W. Caprio: The woman sealed in the tower … being a view of feminine spirituality as revealed by the legend of Saint Barbara. Paulist Press, New York 1982. ISBN 0-8091-2486-6.
• Helmut Eberhart: Hl. Barbara, Legende, Darstellung und Tradition einer populären Heiligen. Sammler, Graz 1988. ISBN 3-85365-070-8.
• Rolfroderich Nemitz, Dieter Thierse: St. Barbara. Weg einer Heiligen durch die Zeit. Glückauf, Essen 1996. ISBN 3-7739-0639-0.
• Kirsten Wolf: The old Norse-Icelandic legend of Saint Barbara. Pontifical Institut of Mediaeval Studies, Toronto 2000. ISBN 0-88844-134-7.

Արտաքին հղումներ

• Հայ Եկեղեցու կին սրբերը. Սուրբ Վարվառա, վավերագրական ֆիլմ, «Շողակաթ» հեռուստատեսություն
• Սրբուհի Վառվառա կույսի վկայաբանությունը
• Սուրբ կույսերի՝ Թեկղիի, Վառվառայի եւ Պեղագեայի հիշատակության օր

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրբ Վարվառա» հոդվածին։