Վիքիպեդիա

ՅՈՒՆԻՍԵՖ

(Վերահղված է UNICEFից)

ՄԱԿ-ի Մանկական հիմնադրամ (անգլ.՝ United Nations Children's Fund; հպվ.։ պաշտ. հայերեն՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ; անգլ.՝ UNICEF), միջազգային կազմակերպություն, որը գործում է Միացյալ ազգերի կազմակերպության հովանու ներքո։

ՅՈՒՆԻՍԵՖ
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի տարբերանշանը
Изображение логотипа
Տեսակorganization established by the United Nations?
Երկիր ԱՄՆ[1]
Հապավումանգլ.՝ UNICEF
հայերեն՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ
Կարգախոսանգլ.՝ Unite for children
հայերեն՝ Միավորվել հանուն երեխաների
ՀիմնադրվածԴեկտեմբերի 11, 1946 (1946-12-11)
Իրավ. կարգավիճակգործող
Գլխադասային գրասենյակՆյու Յորք
Գլխավոր քարտուղարԷնթոնի Լեյք
ՂեկավարCatherine M. Russell?
Վերադաս կազմակերպությունՄԱԿ-ի Տնտեսական և սոցիալական խորհուրդ
ՀիմնադիրՄիացյալ ազգերի կազմակերպության գլխավոր ասամբլեա և Ludwik Rajchman?
Պարգևներ
Կայքunicef.am

ՄԱԿ-ի Միջազգային արտակարգ մանկական հիմնադրամ անվանումով հիմնադրամը (անգլ.՝ United Nations International Children's Emergency Fund; ֆր.՝ Fonds des Nations unies pour l'enfance) ստեղծվել է 1946 թվականի դեկտեմբերի 11-ին ՄԱԿ-ի գլխավոր վեհաժողովի որոշումով՝ որպես Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում տուժած երեխաներին օգնություն ցուցաբերող արտակարգ կազմակերպություն։ Ենթադրվում էր, որ հիմնադրամը կլինի ժամանակավոր, բայց 1953 թվականին ՄԱԿ-ն ընդլայնեց կազմակերպության գործունեության շրջանակները և նրա իրավասությունները երկարաձգեց անորոշ ժամկետով։ Հիմնադրամը ստացավ իր ներկայիս անվանումը՝ պահպանելով նախնական հապավումը UNICEF։ Կազմակերպության կենտրոնական գրասենյակը տեղակայված է Նյու Յորքում։

Հիմնադրամներ

խմբագրել

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը հիմնված է կառավարությունների և մասնավոր դոնորների ներդրումների վրա։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ընդհանուր եկամուտը 2015 թվականին կազմել է 5.009.557.471 ԱՄՆ դոլար։ Կառավարությունները նպաստում են կազմակերպության ռեսուրսների երկու երրորդին։ Ենթադրվում է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի եկամտի 92 տոկոսը հանգանակվում է ծրագրային ծառայություններց։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ծրագրերն ընդգծում են համայնքային մակարդակով ծառայությունների զարգացումը, նպաստելով երեխանների առողջությանը և բարեկեցությանը։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը պարգևատրվել է 1965 թվականին Խաղաղության Նոբելյան մրցանակով, 1989 թվականին Ինդիրա Գանդիի մրցանակով և 2006 թվականին Աստուրիայի արքայադստեր մրցանակով[5][6]։

1965 թվականին ՄԱԿ-ի Մանկական հիմնադրամը ստացավ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ։

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հովանու ներքո 1989 թվականին անցկացվեց «Երեխայի տարի» ծրագիրը[7]։

ՄԱԿ-ի Մանկական հիմնադրամը օգնություն չի բաժանում մորն ու մանկանը։ Մինչ 2010 թ. ՄԱԿ-ի Մանկական հիմնադրամի նպատակներն էին՝

  • մինչև 5 տարեկան երեխաների մահացության նվազեցում 1/3-ով,
  • մայրերի մահացության կրճատում 50 %-ով,
  • սկզբնական կրթություն ապահովել երեխաների 80 %-ի համար։

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի այս և այլ նպատակաների իրագործմանն օգնում են ավելի քան 180 բարի կամքի դեսպանները։

Գրասենյակներ

խմբագրել

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի աշխատանքների մեծ մասը կատարվում է դաշտային պայմաններում, ներկայությունը 192 երկրներում և տարածքներում։ Յունիսեֆի ավելի քան 150 երկրի գրասենյակների, շտաբի և այլ գրասենյակների և 34 ազգային կոմիտեների ցանցը ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի առաքելությունն իրականացնում է ընդունող կառավարությունների հետ մշակված ծրագրերի միջոցով։ Յոթ տարածաշրջանային գրասենյակների անհրաժեշտության դեպքում, տրամադրում են տեխնիկական աջակցություն երկրի գրասենյակներին։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի մատակարարման բաժինը հիմնված է Կոպենհագենում, և գործում է որպես առաջնային բաշխման կետ, այնպիսի սուբյեկտների համար, ինչպիսիք են՝ ՄԻԱՎ ունեցող երեխաների և մայրերի հակառետրովիրուսային դեղամիջոցները, սննդային հավելումները, վթարային ապաստանները, ընտանիքի վերամիավորումը և ուսումնական պարագանները[8]։ 36 անդամ ունեցող գործադիր խորհուրդը սահմանում է քաղաքականություն, հաստատում է ծրագրերը և վերահսկում է վարչական և ֆինանսական պլանները։ Գործադիր խորհուրդը կազմված է կառավարության ներկայացուցիչներից, որոնք ընտրվում են Միավորված ազգերի կազմակերպության տնտեսական և սոցալիական խորհրդի կողմից, սովորաբար երեք տարի ժամկետով։

Կառավարում

խմբագրել

Յուրաքանչյուր երկրի գրասենյակ իրականացնում է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի առաքելությունը՝ համագործակցության մշակված եզակի ծրագիր տվյալ կառավարության հետ։ Այս հնգամյա ծրագիրն ուղղված է երեխաների և կանանց իրավունքների իրականացման գործնական ուղիներին։ Տարածաշրջանային գրասենյակներն ուղղորդում են այս աշխատանքը և անհրաժեշտության դեպքում ապահովում են տեխնիկական աջակցություն երկրի գրասենյակներին։ Ընդհանուր կառավարման և վարչության կազմակերպումը տեղի է ունենում շտաբում, որտեղ ձևավավորվում են երեխաների մասին գլոբալ քաղաքականություն։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի բոլոր աշխատանքների ղեկավարումը և վերահսկումը 36 անդամներից բաղկացած գործադիր խորհուրդ է, որտեղ կառավարության ներկայացուցիչներ են։ Նրանք սահմանում են քաղաքականություն, հաստատում են ծրագրեր և որոշում են վարչական, ֆինանսական ծրագրերը և բյուջեները։ Գործադիր խորհրդի աշխատանքը համակարգվում է բյուրոյի կողմից, որը բաղկացած է նախագահից և չորս փոխնախագահներից, յուրաքանչյուր առաջնորդ, որը ներկայացնում է հինգ տարածաշրջանային խմբերից մեկը։ Այս հինգ առաջնորդները, յուրաքանչյուրը, որը ներկայացնում է հինգ տարածաշրջանային խմբերից մեկը, ընտրվում է գործադիր խորհուրդ ամեն տարի իր անդամների շրջանում, նախագահությունը, շրջանային խմբերի շրջանում, տարեկան կտրվածքով։ Որպես մաքսային հարց, անվտանգության խորհրդի մշտական անդամները չեն հանդիսանում գործադիր խորհրդի աշխատակիցներ։ Գործադիր խորհրդի քարտուղարի գրասենյակն աջակցում և ծառայում է գործադիր խորհրդին։ Այն պատասխանատու է գործադիր խորհրդի և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի քարտուղարության միջև արդյունավետ փոխհարաբերությունների պահպանման համար և օգնում է կազմակերպել գործադիր խորհրդի դաշտային այցելությունները[9][10][11]։

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի տարածաշրջանային գրասենյակներ

խմբագրել

Հետևյալ երկրները հյուրընկալում են ՅՈւՆԻՍԵՖ-ի տարածաշրջանային գրասենյակները․

  1. Ամերիկայի և Կարիբյան տարածաշրջանի գրասենյակ, Պանամա քաղաք, Պանամա
  2. Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանային գրասենյակ, Ժնև, Շվեյցարիա
  3. Արևելյան Ասիայի և Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանային գրասենյակ, Բանգկոկ, Թաիլանդ
  4. Արևելյան և Հարավայի Աֆրիկայի տարածաշրջանային գրասենյակ, Նայրոբի, Քենիա
  5. Մերձավոր Արևելքի և Հյուսիսային Աֆրիկայի տարածաշրջանային գրասենյակ, Ամման, Հորդանան
  6. Հարավային Ասիայի տարածաշրջանային գրասենյակ, Կատմանդու, Նեպալ
  7. Արևմտյան և Կենտրոնական Աֆրիկայի տարածաշրջանային գրասենյակ, Դակար, Սենեգալ

Հովանավորչություն

խմբագրել
 
Լիոնել Մեսսին կրում է Բարսելոնայի վերնաշապիկը UNICEF-ի լոգոյով, 2007

2006 թվականին սեպտեմբերի 7-ին ՅՈՒՆԻՍԵՖԻ-ի և «Բարսելոնայի»՝ Իսպանիայի կատալոնական ֆուտբոլային ակումբի միջև պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց, որի արդյունքում ակումբը տարեկան 5 մլն եվրո նվիրաբերեց կազմակերպությանը։ Համաձայն պայմանագրի՝ «Բարսելոնան» կպահպանի ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի լոգոն՝ իրենց համազգեստի առջև դեղին գույնի վրա։ Սա առաջին անգամ է, որ ֆուտբոլային ակումբը հովանավորեց կազմակերպությանը, հակառակ նրան, ինչպես դա ընդունված է ամենուր։ Բարսելոնայի պատմության մեջ առաջին անգամն էր ,որ նրանք իրենց համզգեստի դիմաց մեկ այլ կազմակերպության անունն են ունեցել[12]։ 2016 թվականին թիմը ստորագրել է նոր քառամյա հովանավորության պայմանագիր՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հետ, որ կազմակերպությանը տարեկան 1,5 մլն ֆունտ ստերլինգ և անվճար գովազդ[13]։ 2007 թվականի հունվարին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը համագործակցեց Կանադայի ազգային վրանային հենարանների թիմի հետ։ Թիմը պաշտոնապես վերանվանվել է որպես «UNICEF Team Canada», և նրա մրցակիցները կրում են ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի լոգոն, և թիմի անդամները խթանում և միջոցներ են հավաքում ՄԻԱՎ-ի ՁԻԱՀ-ի դեմ պայքարի վերաբերյալ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի քարոզչության համար[14]։ Երբ թիմը դարձավ 2008 թվականի վրանի աշխարհահռչակ չեմպիոն, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի դրոշը բարձրացվեց Կանադայի դրոշի կողքին՝ առաջին անգամ միջազգային Գրան Պրի ձիարշավի մրցույթի պատմության մեջ, որ ոչ պետական դրոշը օդ է բարձրացվել[15]։ Շվեդական ակումբը«Hammarby If» հետևեց Իսպանական և Կանադական թիմին 2007 թվականին ապրիլի 14-ին, նաև ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի համար միջոցներ հավաքելու և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի անունը ցուցադրելու համար[16]։ Դանիայի ֆուտբոլային ակումբը Բրոնդի Իֆը 2008 թվականից մինչև 2013 թվականը մասնակցեց նման պայմանավերվածությանը[17]։ 2007 թվականին Race մեքենավար Ժակ Վիկենեվը ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի լոգոն է տեղադրել NASCAR-ի արհեստագործական բեռնատարների շարքում #27 Bill Davis Racing փիքափ բեռնատարի վրա[18]։ Ավստրալիայի A-League ակումբը հայտարարեց, որ նրանք կմասնակցեն նաև Ասիայի և Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի երեխաների համար ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի միջոցների հավաքագրմանը, ինչպես նաև կցուցաբերեն ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի լոգոն 2011-12 A-Leauge-ի մնացած ժամանակահատվածի համար[19]։ Բոտսվանայում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը ֆինանսավորել է Բոտսվանա քաղաքի յուրաքանչյուր դպրոցահասակ երեխաների համար ՁԻԱՀ-ի զարգացումը TeachAIDS-ի շահույթ չհետապնդող կազմակերպությունից[20]։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը հայտարարել է Շոտլանդական ակումբի Ռեյնջեր Ֆ.Կ. ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը համագործակցել է Ռեյնջերս բարեգործական հիմնադրամի հետ և խոստացել է բարձրացնել մինչև 300 հազար ֆունտ ստերլինգը։ 2010 թվականին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը համագործակցեց Phi lota Alpha-ի հետ՝ դրանք դարձնելով ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի առաջին հունական նամակագրված կազմակերպությունը։ 2011 թվականին Phi lota Alpha-ն բարձրացրեց ավելի քան 20,000 ԱՄՆ դոլար «Հպատակային նախագծի» և «Խաբեյության» կամ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի քարոզարշավի համար[21]։ 2013 թվականին նրանք պայմանավորվել են հունական միության ֆուտբոլի չեմպիոն՝ Օլիմպիակոս Ֆ.Կ. հետ, որ նրանք իրենց վերնաշապիկի վրա կկրեն կազմակերպության լոգոն։

Կորպորատիվ գործընկերություն

խմբագրել

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը համագործակցում է աշխարհի տարբեր երկրներում գտնվող մեծ, ինչպես նաև փոքր և միջին բիզնեսների հետ։ 2004 թվականից կազմակերպությունն աջակցել է Montblanc-ին, համագործակցելով՝ օգնելով աշխարհի երեխաներին ավելի լավ կրթություն ստանալ։ Ըստ պատվաստանյութի News Daily, Merck և Co.-ը համագործակցել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հետ 2013 թվականին հունիսին Հարավային Աֆրկայում մայրերի մահացության, ՄԻԱՎ-ի և տուբերկուլյոզի տարածման նվազեցման համար։ «Merck for Mothers» ծրագիրը կստանա 500 միլիոն ԱՄՆ դոլար, որով կբարելավի մայրերի և նրանց երեխաների կյանքը ։ 2010 թվականի մայիսին Crucell NV-ը ցանկացավ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ից 110 միլիոն ԱՄՆ լրացուցիչ դոլարի դրամաշնորհ՝ իր քաղցկեղային քվինքսեմ մանկական պատվաստանյութը զարգացող աշխարհում ապահովելու համար։

Կորպորատիվ սոցիալական պատասխանատվություն

խմբագրել

ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն ուղղակիորեն համագործակցում է ընկերությունների հետ՝ բարելավելով իրենց գործնական պրակտիկան, դրանք համապատասխանեցնելով միջազգային իրավունքին առնչվող պարտավորություններին և ապահովել, հարգելով երեխաների իրավունքները շուկայի, աշխատավայրի և համայնքի ոլորտներում[22]։ 2012 թվականին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն աշխատեց «Save the Children»-ի և ՄԱԿ-ի գլոբալ պայմանագրով՝ երեխաների իրավունքների և գործարար սկզբունքների մշակման համար, և այժմ այդ ուղեցույցները հիմք են հանդիսանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ընկերությունների համար[23]։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն աշխատում է այն ընկերությունների հետ, որոնք ձգտում են բարելավել իրենց սոցիալական կայունությունը՝ դրանք ուղղորդելով համապատասխան ջանասիրության գործընթացի միջոցով, որտեղ կարող են հայտնաբերվել իրենց մատակարարման շղթայի, օրինակ, մանկական աշխատանքի մասին, և դրանց վրա վավերացնել գործողությունները[24]։

Մուլտֆիլմներ երեխաների իրավունքների համար

խմբագրել

1994 թվականին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն անցկացրեց գագաթնաժողով՝ խրախուսելով անիմացիոն ստուդիաներն ամբողջ աշխարհում՝ ստեղծելով անհատական անիմացիոն կետեր՝ ցույց տալով երեխաների միջազգային իրավունքները։ Մուլտֆիլմներ երեխաների իրավունքների համար՝ մանկական իրավունքների մասին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի կոնվենցիայի հիման վրա ստեղծված անիմացիոն հավաքածու։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Global LEI index
  2. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1965/
  3. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  4. ↑ https://www.dzi.de/spenderberatung/das-spenden-siegel/liste-aller-spenden-siegel-organisationen-a-z/index/U/
  5. ↑ Y. Beigbeder, New Challenges for UNICEF: Children, Women and Human Rights (p. 12), Springer, 2001, 9780230595576
  6. ↑ «Fifty years for children». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.
  7. ↑ «About UNICEF - FAQ». UNICEF. What does the acronym UNICEF stand for?. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 4-ին.
  8. ↑ Luk Van Wassenhove; Joachim Mikalsen; Charles Delagarde (2017 թ․ ապրիլի 27). «Agility Under Pressure». Insead.
  9. ↑ «How UNICEF works». UNICEF (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 6-ին.
  10. ↑ «Home». UNICEF (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 6-ին.
  11. ↑ «Bureau». UNICEF (անգլերեն). Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 6-ին.
  12. ↑ «Futbol Club Barcelona, UNICEF team up for children in global partnership». UNICEF. 2006 թ․ սեպտեմբերի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 26-ին.
  13. ↑ Pete Jenson (2016 թ․ փետրվարի 25). «Barcelona Sign New Four-Year Deal With Unicef and Will Next Target New Contracts for Neymar and Sergio Busquets». Daily Mail.
  14. ↑ UNICEF Team Canada, maharaj.org
  15. ↑ Newstrack India "International Tent Pegging", January 14, 2008
  16. ↑ UNICEF, Hammarby strikes partnership(չաշխատող հղում), hammarbyfotboll.se Կաղապար:Sv icon
  17. ↑ «UNICEF». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-10-28-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.
  18. ↑ Diego Mejia (2007 թ․ հոկտեմբերի 5). «Grapevine: Villenueuve to Race for UNICEF». Autosport.
  19. ↑ «Sydney FC and UNICEF do the rights things to improve child rights throughout Asia». UNICEF. 2012 թ․ փետրվարի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 24-ին.
  20. ↑ «UNICEF funds TeachAIDS work in Botswana». TeachAIDS. 2010 թ․ հունիսի 2. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  21. ↑ «International Charity Partner – UNICEF». Rangers Charity Foundation. 2010 թ․ սեպտեմբերի 10. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 4-ին.
  22. ↑ «Montblanc | UNICEF's corporate partnerships». UNICEF. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  23. ↑ Rogers, Emma (2013 թ․ հունիսի 4). «Merck for Mothers contributes to UNICEF's South African efforts». Vaccine News Daily. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 6-ին.
  24. ↑ «Crucell announces new award of $110 million for paediatric vaccine Quinvaxem by UNICEF». Leiden Bio Science Park. 2010 թ․ մայիսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 8-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=ՅՈՒՆԻՍԵՖ&oldid=10092331» էջից