Վիքիպեդիա

Լևոն Արոնյան

հայ շախմատիստ
Լավ հոդված
Վիքիպեդիա:Լավ հոդվածներ
Դուք կարդում եք հոդված, որը «Լավ հոդված» կարգավիճակ ունի։

Լևոն Գրիգորի Արոնյան (հոկտեմբերի 6, 1982(1982-10-06)[3], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[4][5][6]), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները ներկայացնող հայ շախմատիստ, գրոսմայստեր։ 2005 և 2017 թվականների աշխարհի գավաթակիր, Հայաստանի հավաքականի կազմում 37-րդ, 38-րդ և 40-րդ համաշխարհային օլիմպիադաների, 2011 թվականի աշխարհի և 1999 թվականի Եվրոպայի թիմային առաջնությունների հաղթող, բազմաթիվ գերմրցաշարերի, ՖԻԴԵ-ի Մեծ մրցանակի, Վեյկ ան Զեյի մրցաշարի քառակի հաղթող (2007, 2008, 2012 և 2014), 2009 և 2013 թվականների Բիլբաո-Մեծ սաղավարտի հաղթող, արագ շախմատի 2009 թվականի աշխարհի չեմպիոն, 2006 և 2007 թվականների Ֆիշերի շախմատի աշխարհի չեմպիոն, 2010 թվականի կայծակնային շախմատի աշխարհի չեմպիոն, 2002 թվականի Հայաստանի չեմպիոն։ 2011 թվականին Մոնակոյում նա մասնակցեց «կույր» և արագ շախմատի «Ամբեր» ավանդական մրցաշարին և դարձավ նրա վերջին հաղթողը (մրցաշարն այլևս չի անցկացվելու)։

Ձայնային ֆայլն ստեղծվել է հետևյալ տարբերակի հիման վրա (դեկտեմբերի 13, 2016) և չի պարունակում այս ամսաթվից հետո կատարված փոփոխությունները։ Տես նաև ֆայլի մասին տեղեկությունները կամ բեռնիր ձայնագրությունը Վիքիպահեստից։ (Գտնել այլ աուդիո հոդվածներ)
Լևոն Արոնյան
Լևոն Արոնյան
Լևոն Արոնյանը
Պետություն(ներ)Հայաստան Հայաստան
Գերմանիա Գերմանիա (4.10.2003[1]-14.05.2004[2])
Հայաստան Հայաստան (14.05.2004-30.11.2021)
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ (1.12.2021-ից)
Ծննդյան ամսաթիվհոկտեմբերի 6, 1982(1982-10-06)[3] (42 տարեկան)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[4][5][6]
Բնակության վայրԵրևան
Կոչումգրոսմայստեր[7] և միջազգային վարպետ
Առավելագույն վարկանիշ2830 (ապրիլ, 2014, 2-րդը ՖԻԴԵ-ի ցուցակում)
Ներկայիս վարկանիշ2730
ՖԻԴԵ համար13300474
365chessLevon_Aronian
Chesstempo համար10997
ICCF համար10997
Մասնակցել էՇախմատային օլիմպիադա 1996[8], Շախմատային օլիմպիադա 2004[8], Շախմատային օլիմպիադա 2006[8], Շախմատային օլիմպիադա 2008[8], Շախմատային օլիմպիադա 2010[8], Շախմատային օլիմպիադա 2012[8], Շախմատային օլիմպիադա 2014[8], Շախմատի հավակնորդների մրցաշար 2013, Շախմատի հավակնորդների մրցաշար 2014, Շախմատի աշխարհի առաջնություն 2007, Շախմատի հավակնորդների մրցաշար 2018 և Շախմատային օլիմպիադա 2018
Մարզական ակումբSV Wattenscheid, Կրոյցբերգ ՇԱ, Schachfreunde Berlin? և Բադեն-Բադեն
ԱնդամակցությունԲադեն-Բադեն, Կրոյցբերգ ՇԱ և SV Wattenscheid
Պարգևներ և մրցանակներ
levonaronian.com
Լևոն Արոնյան Վիքիքաղվածքում
 Levon Aronian Վիքիպահեստում

1998 թվականին 15-ամյա Լևոն Արոնյանը թիմակիցներ Գաբրիել Սարգսյանի, Տիգրան Լ. Պետրոսյանի և Վարուժան Հակոբյանի հետ դարձել է Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում կայացած 6-րդ մանկական օլիմպիադայի հաղթող։

Երկու տարի անընդմեջ՝ 2005[9] և 2006 թվականներին[10], մարզական լրագրողների հարցմամբ ճանաչվել է Հայաստանի լավագույն մարզիկ։ 2021 թվականի դեկտեմբերի 1-ի դրությամբ անհատական վարկանիշով աշխարհում 6-րդն է (2772)։

2010 թվականի նոյեմբերին Լևոն Արոնյանը դասական շախմատում առաջին անգամ գերազանցեց 2800 միավորի սահմանը (2801) և դարձավ աշխարհում վեցերորդ շախմատիստը (աշխարհի չեմպիոններ Գարի Կասպարովից, Վլադիմիր Կրամնիկից, Վիշվանաթան Անանդից, Վեսելին Տոպալովից, ինչպես նաև նորվեգացի Մագնուս Կառլսենից հետո), որին հաջողվել է հաղթահարել անհատական վարկանիշի այդ գերգրոսմայստերական նիշը։ Հետագայում 2800-ի շեմը հաղթահարեցին նաև իտալացի Ֆաբիանո Կարուանան (այժմ ներկայացնում է ԱՄՆ-ը), ռուսաստանցի Ալեքսանդր Գրիշչուկը, ամերիկացիներ Հիկարու Նակամուրան, Ուեսլի Սոն, ֆրանսիացի Մաքսիմ Վաշիե-Լագրավը, ադրբեջանցի Շահրիար Մամեդյարովը, չինացի Դին Լիրենը և Ֆրանսիան ներկայացնող իրանցի Ալիռեզա Ֆիրուզջան։ Իր առավելագույն վարկանիշով (2830) Լևոն Արոնյանը զիջում է միայն Մագնուս Կառլսենին (2881), Գարի Կասպարովին (2851) և Ֆաբիանո Կարուանային (2844)։

2014 թվականին Լևոն Արոնյանն արժանացել է Երևանի պատվավոր քաղաքացու կոչման[11]։

Կենսագրություն

խմբագրել

Հայրը՝ Գրիգորի Արոնովը, ֆիզիկոս-բյուրեղագետ է, ազգությամբ՝ հրեա, մայրը՝ Սեդա Ավագյանը, լեռնային ճարտարագետ, ազգությամբ՝ հայ[12]։

Մանկություն
խմբագրել

Լևոնը եղել է հանգիստ և նստաջան երեխա. ժամերով կարող էր նստել աթոռակին՝ խաղալով միևնույն խաղալիքով և երգելով Մոցարտի «Գիշերային փոքրիկ սերենադի» մեղեդին։ Երգել նա սկսել է ավելի վաղ, քան խոսել։ Ծնողներին թվացել է, թե Լևոնը երաժիշտ կդառնա։

Փոքր հասակում սովորել է կարդալ, իմացել է գրեթե բոլոր պետությունների դրոշները, հետաքրքրվել է Ամերիկայի նվաճման պատմությամբ, շուրջերկրյա ճանապարհորդություններով[13]։

Շախմատ խաղալ սովորել է ինը տարեկանում[14]՝ իր քույր Լիլիթից։ Մանկության տարիներին՝ 1990-1997 թվականներին, նրա մարզիչը եղել է ներկայումս գրոսմայստեր Մելիքսեթ Խաչիյանը[12]։ Ըստ Խաչիյանի՝ երբ Լևոնը դարձավ գրոսմայստեր, նրան արդեն անհրաժեշտ էր ավելի բարձրակարգ մարզիչ[15]։ Հենց այդ դերն էլ ստանձնեց գրոսմայստեր Արշակ Պետրոսյանը, որի հետ պարապմունքների ժամանակ Արոնյանը յուրացրել է շախմատի բազմաթիվ նրբություններ[12]։

Լևոնի սեղանի առաջին գրքերն են եղել «Ալյոխինի ընտրյալ 300 պարտիաները», Կապաբլանկայի պարտիաների ժողովածուն, 1924 և 1927 թվականների նյույորքյան մրցաշարերի պարտիաները Ալյոխինի մեկնաբանություններով և Կապաբլանկայի «Շախմատային ինքնուսույցը»։ Այդ գրքերը մեծապես օգնել են Լևոնի ստեղծագործական աճին. այն, ինչ նրա հասակակիցները յուրացնում էին մեկ տարում, նա սովորում էր մեկ ամսում[13]։

Առաջին անգամ Լևոնի մասին սկսեցին խոսել 1992 թվականին՝ աշխարհի մինչև 10 տարեկանների առաջնության ընտրական մրցաշարում տարած փայլուն հաղթանակից հետո[13]։

Մինչև 1999-ը
խմբագրել

1994 թվականին Հունգարիայի Սեգեդ քաղաքում Լևոնը դարձավ մինչև 12 տարեկանների աշխարհի չեմպիոն։ Այդ առաջնությունում նա իրենից հետ թողեց ապագա բարձրակարգ գրոսմայստերներ Էթիեն Բաքրոյին (Ֆրանսիա), Ռուսլան Պոնոմարյովին (Ուկրաինա), Ֆրանսիսկո Վալիեխո Պոնսին (Իսպանիա) և Ալեքսանդր Գրիշչուկին (Ռուսաստան)։ Այդ առաջնությունում հաղթելու համար Արոնյանին շնորհվեց ՖԻԴԵ-ի վարպետի կոչում։

1995 թվականին Փարիզում Արոնյանը հաղթեց մինչև 14 տարեկանների արագ շախմատի աշխարհի առաջնությունում։

1996 թվականին հաղթեց Իսպանիայում կայացած մինչև 14 տարեկանների աշխարհի առաջնությունում։

Նույն թվականին նա դարձավ միջազգային վարպետ։

1997 թվականին Արոնյանը նվաճեց «Կասպարովի գավաթը»։

1998 թվականին թիմակիցներ Գաբրիել Սարգսյանի, Տիգրան Լ. Պետրոսյանի և Վարուժան Հակոբյանի հետ դարձավ Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում կայացած 6-րդ մանկական օլիմպիադայի հաղթող[16][17]։

1999-2000
խմբագրել

1999 թվականին դարձավ Հայաստանի փոխչեմպիոն և ընդգրկվեց Հայաստանի հավաքականի կազմում, որը Բաթումում դարձավ Եվրոպայի չեմպիոն։

2000 թվականին նրան շնորհվեց գրոսմայստերի կոչում։

2001-2002
խմբագրել

2001 թվականից ապրում է Գերմանիայում, սակայն շարունակում է ներկայացնել Հայաստանը, որը համարում է իր հայրենիքը. «Գերմանիայում ինձ լավ եմ զգում, սակայն... դա իմ հայրենիքը չէ»[12]։

2001 թվականին Լևոնը դարձավ Հայաստանի առաջնության երկրորդ մրցանակակիր։

2001 թվականին Հունաստանում, իսկ 2002 թվականին՝ Հնդկաստանում նա երկու անգամ նվաճեց մինչև 20 տարեկանների աշխարհի չեմպիոնի կոչումը։

2003-2004
խմբագրել

2003 թվականին դարձավ Ֆիշերի շախմատի (շախմատ 960) գծով Մայնցի մրցաշարի հաղթող։

2004 թվականին Թուրքիայում կայացած Եվրոպայի անհատական առաջնությունում արժանացավ բրոնզե մեդալի։

Նույն թվականին Իտալիայի Կալվիա քաղաքում կայացած համաշխարհային օլիմպիադայում Հայաստանի հավաքականի կազմում նվաճեց թիմային բրոնզե մեդալ։

2003 թվականի հոկտեմբերին Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիայի այն ժամանակվա ղեկավարության հետ 2002-2003 թվականներին ունեցած տարաձայնությունների պատճառով լքեց ֆեդերացիան և սկսեց ներկայացնել Գերմանիան։ Սակայն միջադեպն արագ հարթվեց, և 2004 թվականի մայիսից Լևոնը կրկին սկսեց ներկայացնել Հայաստանը։ 

2005
խմբագրել
 
Լևոն Արոնյան. 14.08.2005

2005 թվականին Հիկարու Նակամուրայի և Բորիս Ավրուխի հետ համատեղ հաղթեց Ջիբրալթարի մրցաշարում, իսկ Ստեփանակերտի մրցաշարում դարձավ միանձնյա հաղթող՝ առաջ անցնելով նույն Նակամուրայից և ուկրաինացի Վասիլի Իվանչուկից։ Այդ հաղթանակներով սկսվեց Արոնյանի վերելքը և նա ներխուժեց շախմատային էլիտա։

2005 թվականի դեկտեմբերին նա հասավ իր կարիերայի առայժմ ամենամեծ նվաճմանը՝ Խանտի Մանսիյսկում նվաճեց ՖԻԴԵ-ի աշխարհի գավաթը։ Այդ մրցաշարի եզրափակչում նա 3-1 (0,5-0,5, 0,5-0,5, 1-0, 1-0) հաշվով առավելության հասավ Ռուսլան Պոնոմարյովի նկատմամբ։ Այդ հաղթանակը նրան հնարավորություն ընձեռեց պայքարելու աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցամարտերում։ 2007-ին առաջին մրցամարտում նա 7-5 հաշվով առավելության հասավ նորվեգացի Մագնուս Կառլսենի, իսկ երկրորդում 3,5-2,5 հաշվով՝ Իսպանիայի դրոշի ներքո հանդես եկող Ալեքսեյ Շիրովի նկատմամբ և նվաճեց հավակնորդների մրցաշարին մասնակցելու իրավունք։ Մեքսիկայի մայրաքաղաք Մեխիկոյում կայացած այդ մրցաշարում Արոնյանը հանդես եկավ վատառողջ վիճակում[12], ցույց տվեց ոչ այնքան լավ արդյունք և զբաղեցրեց նախավերջին՝ 7-րդ տեղը։

Մարզական լրագրողների հարցմամբ ճանաչվել է Հայաստանի տարվա լավագույն մարզիկ։

2006
խմբագրել

Աշխարհի գավաթը նվաճելուց հետո Արոնյանին սկսեցին հրավիրել մասնակցելու գերմրցաշարերին։ Այդպիսի առաջին մրցաշարը հոլանդական Վեյկ ան Զեյում կայացած 19-րդ կարգի մրցաշարն էր, որտեղ Արոնյանը վաստակեց միավորների կեսը և 14 մասնակիցների մեջ բաժանեց 7-9-րդ տեղերը։

2006 թվականի մարտին նա գերազանց հաղթանակ տարավ Լինարեսի (Իսպանիա) 20-րդ կարգի ուժեղագույն մրցաշարում՝ 14 հնարավորից վաստակելով 8,5 միավոր (+5–2=4)։ Նա առաջ անցավ մի շարք ուժեղագույն գրոսմայստերներից, այդ թվում՝ ՖԻԴԵ-ի աշխարհի չեմպիոն Վեսելին Տոպալովից։

Հունիսին Վլադիմիր Հակոբյանի, Կարեն Ասրյանի, Սմբատ Լպուտյանի, Գաբրիել Սարգսյանի և Արտաշես Մինասյանի հետ դարձավ Թուրինի 37-րդ համաշխարհային օլիմպիադայի հաղթող։ Այդ հաղթանակի համար նա և թիմակիցները պարգևատրվեցին Մովսես Խորենացու մեդալով[18]։

Գերմանիայի Մայնց քաղաքում Պյոտր Սվիդլերի հետ եզրափակիչ մրցախաղում նվաճեց «Շախմատ-960»-ի (Ֆիշերի շախմատ) աշխարհի չեմպիոնի կոչումը։

Տարեվերջին Լևոնը Մոսկվայում կայացած Տալի հուշամրցաշարում ևս երկու գրոսմայստերի հետ բաժանեց 1-3-րդ տեղերը։

Մարզական լրագրողների հարցմամբ ճանաչվել է Հայաստանի տարվա լավագույն մարզիկ։

2007
խմբագրել
 
Լևոն Արոնյան. 19.08.2007

Հունվարին կայացած Վեյկ ան Զեյի ավանդական մրցաշարում Արոնյանը կրկին բաժանեց 1 - 3-րդ տեղերը։

Երևանում արագ շախմատի ընկերական մրցախաղ անցկացրեց աշխարհի չեմպիոն Վլադիմիր Կրամնիկի հետ և հաղթեց 4–2 հաշվով։

Գերմանիայի Մայնց քաղաքում Վիշվանաթան Անանդի հետ եզրափակիչ մրցախաղում պաշտպանեց «Շախմատ-960»-ի (Ֆիշերի շախմատ) աշխարհի չեմպիոնի կոչումը։

2008
խմբագրել

Հունվարին կայացած Վեյկ ան Զեյի ավանդական մրցաշարում Արոնյանը նորվեգացի Մագնուս Կառլսենի հետ բաժանեց 1-2-րդ տեղերը՝ լրացուցիչ ցուցանիշներով դառնալով հաղթող։

Ֆրանսիայի Նիցցա քաղաքում կայացած «Ամբեր-2008» «կույր» և արագ շախմատի ավանդական մրցաշարում հաղթող դարձավ երկու ձևերում էլ և հռչակվեց ամբողջ մրցաշարի բացարձակ հաղթող։

Հաղթեց Սոչիում կայացած ՖԻԴԵ-ի Մեծ մրցանակի մրցաշարում։

Հայաստանի հավաքականը Դրեզդենում կրկնեց 2006 թվականի իր հաջողությունը՝ դառնալով 38-րդ համաշխարհային օլիմպիադայի չեմպիոն։ Այդ հաղթանակի համար Արոնյանը և թիմի մյուս անդամները՝ Վլադիմիր Հակոբյանը, Գաբրիել Սարգսյանը, Տիգրան Լ. Պետրոսյանը և Արտաշես Մինասյանը, պարգևատրվեցին «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալով[19]։

2009
խմբագրել

Նիցցայում Արոնյանը կրկնեց նախորդ տարվա հաջողությունը՝ դառնալով «Ամբեր-2009» «կույր» և արագ շախմատի ավանդական մրցաշարի բացարձակ հաղթող։

Հաղթեց Նալչիկում կայացած ՖԻԴԵ-ի Մեծ մրցանակի մրցաշարում։

Ջերմուկում կայացած ՖԻԴԵ-ի Մեծ մրցանակի մրցաշարում բաժանեց 2-3-րդ տեղերը և ժամկետից շուտ հռչակվեց Մեծ մրցանակի հաղթող։

Բիլբաոյում դարձավ «Մեծ սաղավարտի» եզրափակիչ մրցաշարի հաղթող։

2010
խմբագրել

2010 թվականի նոյեմբերին Մոսկվայում դարձավ Միխայիլ Տալի հուշամրցաշարի հաղթող, մի քանի օր անց կրկին Մոսկվայում դարձավ կայծակնային շախմատի աշխարհի չեմպիոն։ Տալի 5-րդ հուշամրցաշարը առաջինն էր, որին Արոնյանը մասնակցեց Էլոյի վարկանիշի 2800 միավորը հաղթահարելուց հետո[20]։

2011
խմբագրել

Մոնտե Կառլոյում դարձավ «Ամբեր-2011» «կույր» և արագ շախմատի ավանդական մրցաշարի հաղթող։

Դառնալով ՖԻԴԵ-ի Մեծ մրցանակի (2008-2010) հաղթող՝ Արոնյանն իրավունք նվաճեց մասնակցելու աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցամարտերին։ 2011 թվականի մայիսին Ռուսաստանի Կազան քաղաքում մասնակցեց աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցախաղերին, որտեղ ութ գրոսմայստերներ վիճարկում էին աշխարհի չեմպիոն Վիշվանաթան Անանդի հետ մրցախաղ անցկացնելու իրավունքը։ Արոնյանի առաջին մրցակիցը ռուսաստանցի Ալեքսանդր Գրիշչուկն էր։ Հիմնական չորս պարտիաներն ավարտվեցին ոչ-ոքի, իսկ արագացված ժամակարգով լրացուցիչ պարտիաներում հայ շախմատիստը 1,5-2,5 հաշվով տանուլ տվեց և դուրս մնաց հետագա պայքարից։

2011 թվականի հուլիսի 17-26-ին Չինաստանի Նինբո քաղաքում Հայաստանի հավաքականի կազմում (Լևոն Արոնյան, Սերգեյ Մովսիսյան, Վլադիմիր Հակոբյան, Գաբրիել Սարգսյան, Ռոբերտ Հովհաննիսյան) դարձավ աշխարհի թիմային առաջնության հաղթող։

2012
խմբագրել
 
Լևոն Արոնյանը Ստամբուլի օլիմպիադայում

Հունվարին դարձավ Վեյկ ան Զեյի ավանդական մրցաշարի հաղթող։

2012 թվականի սեպտեմբերին Թուրքիայի Ստամբուլ քաղաքում թիմակիցներ Սերգեյ Մովսիսյանի, Վլադիմիր Հակոբյանի, Գաբրիել Սարգսյանի և Տիգրան Լ. Պետրոսյանի հետ Հայաստանի հավաքականի կազմում երրորդ անգամ հաղթեց համաշխարհային օլիմպիադայում։ Այդ հաղթանակի համար Լևոն Արոնյանը Հայաստանի նախագահի 2012 թվականի սեպտեմբերի 10-ի հրամանագրով պարգևատրվեց Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով[21]։

2013
խմբագրել

2013 թվականի մարտի 14-ից ապրիլի 1-ը Լևոն Արոնյանը Լոնդոնում մասնակցեց աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցաշարին, որտեղ նրա մրցակիցներն էին Մագնուս Կառլսենը, Վլադիմիր Կրամնիկը, Թեյմուր Ռաջաբովը, Ալեքսանդր Գրիշչուկը, Վասիլի Իվանչուկը, Պյոտր Սվիդլերը և Բորիս Գելֆանդը։ Մրցաշարի հաղթողն իրավունք էր ստանալու աշխարհի չեմպիոնի կոչման համար մրցելու հնդիկ գրոսմայստեր Վիշվանաթան Անանդի հետ։ Այդ մրցաշարում նրա մարտավկաներն էին գրոսմայստերներ Սերգեյ Մովսիսյանը և Հրանտ Մելքումյանը։ Չափազանց հաջող անցկացնելով առաջին խաղաշրջանը (3 հաղթանակ, 4 ոչ-ոքի, 1-2-րդ տեղեր)՝ երկրորդում Լևոնը կրեց երեք պարտություն և կորցրեց առաջատարի դիրքերը։ Մրցաշարում նա ընդամենը տարավ հինգ հաղթանակ (երկուական անգամ Իվանչուկի և Ռաջաբովի նկատմամբ, մեկ անգամ՝ Գելֆանդի), կրեց երեք պարտություն (Գելֆանդից, Սվիդլերից և Կրամնիկից), վեց պարտիա ավարտեց ոչ-ոքի և 8 միավորով Սվիդլերի հետ բաժանեց 3-4-րդ տեղերը։ Մրցաշարում 8,5 միավորով հաղթեց նորվեգացի Մագնուս Կառլսենը՝ լրացուցիչ ցուցանիշներով առաջ անցնելով Կրամնիկից[22]։ Մրցաշարում Լևոնը 5 կետով բարելավեց իր անհատական վարկանիշը։

 
Լևոն Արոնյանը Ալյոխինի հուշամրցաշարում

2013-ի ապրիլին Արոնյանը մասնակցեց աշխարհի չեմպիոն Ալեքսանդր Ալյոխինի հուշամրցաշարին, որի առաջին հատվածը կայացավ Փարիզում, իսկ երկրորդը՝ Սանկտ Պետերբուրգում։ 9 հնարավորից վաստակելով 5,5 միավոր՝ Լևոնը իսրայելցի Բորիս Գելֆանդի հետ բաժանեց 1-ին տեղը, սակայն լրացուցիչ ցուցանիշներով ճանաչվեց հաղթող[23]։

Օգոստոսին Նորվեգիայի Տրոմսյո քաղաքում Արոնյանը մասնակցեց ՖԻԴԵ-ի աշխարհի գավաթի հերթական խաղարկությանը։ 128 շախմատիստներ նոկաուտ համակարգով վիճարկում էին աշխարհի գավաթակրի կոչումը, ինչպես նաև հավակնորդների մրցաշարի երկու ուղեգիր։ Արոնյանն այդպիսի ուղեգիր ուներ անկախ այս մրցաշարում ցույց տված արդյունքից, սակայն այդ իրավունքը հաստատելու համար պարտադիր պետք է խաղար մրցաշարում։ Այն անհաջող դասավորվեց հայ գրոսմայստերի համար, որը 1/16 եզրափակչում զիջելով ռուսաստանցի Եվգենի Տոմաշևսկուն, դուրս մնաց պայքարից[24]։

Սեպտեմբերի 9-15-ին ԱՄՆ-ի Սենտ Լուիս քաղաքի «Շախմատային ակումբում և ուսումնական կենտրոնում» մասնակցեց աննախադեպ բարձր միջին վարկանիշով (2797) Sinquefield Cup մրցաշարին։ Աշխարհի երկրորդ շախմատիստ Լևոն Արոնյանը (վարկանիշը՝ 2813) երկու շրջանով մրցում էր առաջին շախմատիստ նորվեգացի Մագնուս Կառլսենի (2862) և ամերիկացիներ Հիկարու Նակամուրայի (2772) և Գատա Կամսկու (2741) հետ։ Մրցաշարն անհաջող դասավորվեց հայ գրոսմայստերի համար. նա տարավ մեկ հաղթանակ, կրեց երկու պարտություն և զբաղեցրեց 3-րդ տեղը։ Առաջինը Կառլսենն էր, երկրորդը՝ Նակամուրան։ Հաղթողը վաստակեց 70000 դոլար, 2-րդ մրցանակակիրը՝ 50000, 3-րդը՝ 30000, 4-րդը՝ 20000[25]:

Հոկտեմբերին Իսպանիայի Բիլբաո քաղաքում մասնակցեց «Մեծ սաղավարտի» 6-րդ խաղարկության եզրափակիչ մրցաշարին, որը կոչվում է «Շախմատային վարպետներ»։ Արոնյանի մրցակիցներն էին Մաքսիմ Վաշիե-Լագրավը (Ֆրանսիա), Շահրիար Մամեդյարովը (Ադրբեջան) և Մայքլ Ադամսը (Անգլիա)։ Մրցաշարն անցկացվում էր երկու խաղաշրջանով՝ 6 խաղափուլով։ Տանելով երկու հաղթանակ՝ սևերով Վաշիե-Լագրավի և Ադամսի նկատմամբ, և մյուս պարտիաներն ավարտելով ոչ-ոքի՝ Արոնյանը 10 միավորով (հաշվարկը կատարվում էր «ֆուտբոլային կանոններով»՝ հաղթանակ՝ 3 միավոր, ոչ-ոքի՝ 1, պարտություն՝ 0) դարձավ մրցաշարի հաղթող[26] (միավորների հաշվարկման դասական եղանակով նա վաստակեց 4 միավոր 6 հնարավորից)։ Դա նրա երկրորդ հաջողությունն էր տարվա ամփոփիչ մրցաշարում (առաջինը 2009 թվականին էր)։

Նոյեմբերի 7-18-ին Հայաստանի հավաքականի կազմում Վարշավայում մասնակցեց Եվրոպայի թիմային առաջնությանը՝ զբաղեցնելով թիմային 4-րդ տեղը, իսկ անհատական պայքարում 1-ին խաղատախտակի վրա նվաճեց բրոնզե մեդալ։

Նոյեմբերի 25-ից դեկտեմբերի 6-ը Թուրքիայի Անթալիա քաղաքում Արոնյանը Հայաստանի հավաքականի կազմում մասնակցեց Աշխարհի թիմային 9-րդ առաջնությանը։ Թիմը հանդես եկավ անհաջող՝ զբաղեցնելով 5-րդ տեղը, իսկ ահա Լևոն Արոնյանը 1-ին խաղատախտակի վրա ցույց տալով գերազանց արդյունք (8 հնարավորից՝ 6 միավոր՝ 75 տոկոս)՝ արժանացավ անհատական ոսկե մեդալի[27]։

2014
խմբագրել

Հունվարի 10-26-ին Նիդերլանդների Վեյկ ան Զեյ քաղաքում մասնակցեց Tata Steel Chess ավանդական փառատոնի գլխավոր մրցաշարին[28], որտեղ խաղում էին 12 գրոսմայստեր, և նախավերջին տուրում, նախքան մրցաշարի ավարտը, ապահովեց միանձնյա հաղթողի կոչումը՝ դառնալով մրցաշարի քառակի հաղթող[29]։ Մինչև վերջին տուրը Արոնյանը տարել էր 6 հաղթանակ, 4 պարտիա ավարտել էր ոչ-ոքի, չէր կրել ոչ մի պարտություն՝ ցուցադրելով գեղեցիկ ու ստեղծագործական խաղ։ Մրցաշարում նա առավելության հասավ հիմնական բոլոր մրցակիցների՝ Սերգեյ Կարյակինի, Ֆաբիանո Կարուանայի և Հիկարու Նակամուրայի նկատմամբ։ Եվս երեք հաղթանակ նա տարավ Արկադի Նայդիչի, Լենիեր Դոմինգեսի և Ուեսլի Սոյի նկատմամբ։ Ֆիլիպինցու նկատմամբ Արոնյանի հաղթանակը մեկնաբաններն անվանեցին «հանճարեղ» և հիացմունք արտահայտեցին «խաղի մոցարտյան փայլով»[30]։ Միայն վերջին տուրում Արոնյանը խստագույն ցայտնոտում վրիպեց և պարտություն կրեց հոլանդացի Լյուկ վան Վելիից։ Սակայն այս պարտությամբ մրցաշարում տարած հաղթանակը չխամրեց։ Արոնյանն իր անհատական վարկանիշն ավելացրեց 14 կետով՝ այն հասցնելով 2826-ի և 1 կետով գերացանցելով 2012-ի մայիսին արձանագրած սեփական ռեկորդը։

Վեյկ ան Զեյից անմիջապես հետո Լևոնը մեկնեց Ցյուրիխ (Շվեյցարիա), որտեղ հունվարի 29-ից փետրվարի 4-ը մասնակցեց պատմության ընթացքում ամենաբարձր՝ 23-րդ կարգի (միջին վարկանիշը՝ 2801) Zurich Chess Challenge 2014 գերմրցաշարին, որտեղ նաև խաղում էին աշխարհի չեմպիոն Մագնուս Կառլսենը, ինչպես նաև Վիշվանաթան Անանդը, Հիկարու Նակամուրան, Ֆաբիանո Կարուանան և Բորիս Գելֆանդը։ Մասնակիցների մեկնարկային համարները որոշելու համար հունվարի 29-ին անցկացվեց կայծակնային շախմատի մրցաշար, որտեղ Լևոնը Կառլսենի հետ բաժանեց 1-2-րդ տեղերը (լրացուցիչ ցուցանիշներով ստացավ 2-րդ համարը)[31]։ Մրցաշարը բաղկացած էր երկու մասից՝ առաջինում գրոսմայստերները խաղացին դասական, երկրորդում՝ արագ շախմատի կանոններով։ Դասական շախմատում Լևոնը զբաղեցրեց 2-րդ տեղը, արագում՝ 3-րդ։ Ընդհանուր հաշվարկում նա բաժանեց 2-3-րդ տեղերը՝ զիջելով աշխարհի չեմպիոն Մագնուս Կառլսենին։ Այս մրցաշարում Լևոնը ևս 4 կետով բարելավեց իր անհատական վարկանիշը (դասական շախմատ)՝ հասցնելով իր համար ռեկորդային՝ 2830 ցուցանիշի (այս արդյունքը պաշտոնապես հաստատվեց 2014-ի մարտի 1-ին)։

Մարտի 11-30-ին Ռուսաստանի Խանտի Մանսիյսկ քաղաքում Լևոն Արոնյանը մասնակցեց աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցաշարին։ Երկու շրջանով անցկացվող մրցաշարի հաղթողը իրավունք էր ստանալու ձեռնոց նետելու աշխարհի չեմպիոն Մագնուս Կառլսենին։ Արոնյանի (գործակիցը՝ 2830) մրցակիցներն էին աշխարհի նախկին չեմպիոններ Վլադիմիր Կրամնիկը (Ռուսաստան, 2787), Վեսելին Տոպալովը (Բուլղարիա, 2785), Վիշվանաթան Անանդը (Հնդկաստան, 2770), ինչպես նաև Սերգեյ Կարյակինը (Ռուսաստան, 2766), Պյոտր Սվիդլերը (Ռուսաստան, 2758), Շահրիար Մամեդյարովը (Ադրբեջան, 2757) և Դմիտրի Անդրեյկինը (Ռուսաստան, 2709)։ Առաջին խաղաշրջանում Լևոնը տարավ 3 հաղթանակ, կրեց մեկ պարտություն և զբաղեցրեց 2-րդ տեղը։ Երկրորդ խաղաշրջանը նա անցկացրեց անհաջող՝ կրելով 3 պարտություն և, ի վերջո, զբաղեցրեց մրցաշարային աղյուսակի 6-րդ հորիզոնականը։ Մրցաշարի հաղթող ավարտից մեկ խաղափուլ առաջ դարձավ Վիշվանաթան Անանդը[32]։ Այս մրցաշարում Լևոնը 18 կետով նվազեցրեց իր անհատական վարկանիշը[33]։

Հունիսի 2-13-ին Նորվեգիայի Ստավանգեր քաղաքում Լևոնը մասնակցեց «Norway Chess 2014» գերմրցաշարին, որտեղ նրա մրցակիցներն էին աշխարհի ուժեղագույն գրոսմայստերներից ինը[34]։ Առաջին օրը կայացավ կայծակնային շախմատի մրցաշար, որը կատարում էր նաև հիմնական մրցաշարի վիճակահանության դեր։ Արոնյանը զբաղեցրեց 2-րդ տեղը, սակայն ստացավ առաջին համարը, քանի որ, ըստ կանոնակարգի, 1-ին տեղն զբաղեցրած շախմատիստն ինքը կարող էր ընտրել ցանկացած համար։ 1-ինն աշխարհի չեմպիոն Մագնուս Կառլսենն էր, որն ընտրեց 5-րդ համարը[35]։ Հիմնական մրցաշարում Լևոնը հանդես եկավ անհաջող՝ տանելով մեկ հաղթանակ (մրցաշարի ապագա հաղթող Սերգեյ Կարյակինի նկատմամբ), կրելով երկու պարտություն (Ալեքսանդր Գրիշչուկից և Մագնուս Կառլսենից), ևս վեց պարտիա ավարտելով ոչ-ոքի[36]։ Ընդ որում, պարտիաներից առնվազն երեքում նա ուներ շահած դիրք, սակայն վրիպեց և դրանցում կարողացավ վաստակել ընդամենը 1 միավոր[37][38][39],,:

Օգոստոսի 1-14-ին Նորվեգիայի Տրոմսյո քաղաքում թիմակիցներ Գաբրիել Սարգսյանի, Սերգեյ Մովսիսյանի, Վլադիմիր Հակոբյանի և Տիգրան Քոթանջյանի հետ Հայաստանի հավաքականի կազմում մասնակցեց համաշխարհային օլիմպիադային։ Լևոնը գլխավորում էր հավաքականը՝ խաղալով 1-ին տախտակի վրա։ Մասնակցելով 10 պարտիայի՝ նա տարավ 3 հաղթանակ, 7 պարտիա ավարտեց ոչ-ոքի և 1-ին խաղատախտակի վրա զբաղեցրեց 7-րդ տեղը։ Հայաստանի հավաքականն 8-րդն էր[40]։

Օգոստոսի 27-սեպտեմբերի 7-ին ԱՄՆ-ի Սենտ Լուիս քաղաքում մասնակցեց «Սինքֆիլդի գավաթ» երկշրջանային գերմրցաշարին։ Նրա բոլոր մրցակիցները՝ աշխարհի չեմպիոն նորվեգացի Մագնուս Կառլսենը, իտալացի Ֆաբիանո Կարուանան, ամերիկացի Հիկարու Նակամուրան, բուլղարացի Վեսելին Տոպալովը և ֆրանսիացի Մաքսիմ Վաշիե-Լագրավը, տեղ էին զբաղեցնում գործակիցների աղյուսակի լավագույն տասնյակում։ Մրցաշարի միջին գործակիցը 2801,7 էր, որը ռեկորդային էր պատմության ընթացքում։ Արոնյանի ելույթն անհաջող էր. նա տարավ ընդամենը 1 հաղթանակ (Տոպալովի նկատմամբ), կրեց 3 պարտություն և բաժանեց 4-5-րդ տեղերը[41]։

Սեպտեմբերին Բիլբաոյում Արոնյանը մասնակցեց «Մեծ սաղավարտի» «Շախմատի վարպետներ» եզրափակիչ մրցաշարին, որտեղ տարավ երկու հաղթանակ, մյուս չորս պարտիաներն ավարտեց ոչ-ոքի և զբաղեցրեց 2-րդ տեղը՝ զիջելով աշխարհի նախկին չեմպիոն Վիշվանաթան Անանդին[42]։

Հոկտեմբերի 8-ի արտահերթ նիստում Երևանի ավագանին քաղաքի 2796-րդ տարեդարձի առթիվ Լևոն Արոնյանին շնորհել է Երևանի պատվավոր քաղաքացու կոչում[11]։

Մարզական առումով տարին անհաջող էր Արոնյանի համար։ Նա անհաջող անցկացրեց մի շարք մրցաշարեր և զգալիորեն նվազեցրեց իր անհատական վարկանիշը՝ տարեսկզբի 2-րդից տարեվերջին նահանջելով 5-րդ հորիզոնական։

2015
խմբագրել

Նախորդ տարվա անհաջողությունների շարքը շարունակվեց նաև 2015 թվականի առաջին մրցաշարերում։ Մասնակցելով Վեյկ ան Զեյի, Բադեն-Բադենի և Ցյուրիխի գերմրցաշարերին՝ Լևոնը կայացած 25 պարտիաներում տարավ ընդամենը 2 հաղթանակ, կրեց 5 պարտություն, մնացած պարտիաներն ավարտեց ոչ-ոքի և իր անհատական վարկանիշը նվազեցրեց մոտ 30 կետով։ Վարկանիշային աղյուսակում մարտի 1-ի դրությամբ նա հայտնվեց 10-րդ տեղում։ Նման ցածր դիրք վերջին անգամ Արոնյանն զբաղեցրել էր 2008 թվականի հունվարին։

Ապրիլին Հայաստանի հավաքականի կազմում մասնակցեց աշխարհի թիմային առաջնությանը (Ծաղկաձոր), որտեղ հավաքականը նվաճեց բրոնզե մեդալներ, իսկ Լևոնը առաջինն էր առաջին խաղատախտակի վրա (9 հնարավորից 6 միավոր)[43]։

Հունիսին Նորվեգիայի Ստավանգեր քաղաքում կայացած Grand Chess Tour շարքի առաջին՝ Norway Chess 2015 գերմրցաշարում չափազանց անհաջող ելույթից հետո (1 հաղթանակ, 4 պարտություն և նախավերջին տեղ)՝ Լևոնը երկամսյա դադար վերցրեց և չմասնակցեց որևէ մրցաշարի։ Նրա վերադարձը շատ հաջող էր։ Օգոստոս-սեպտեմբերին նա հիանալի ելույթ ունեցավ շարքի երկրորդ՝ «Սինքֆիլդի գավաթ-2015» գերմրցաշարում (Սենտ Լուիս, ԱՄՆ), որը չափազանց բարձր՝ 22-րդ կարգի էր։ Այդ մրցաշարը բացառիկ էր նրանով, որ առաջին անգամ մասնակիցների ուղիղ կեսը՝ 5 գրոսմայստեր, անհատական վարկանիշով գերազանցում էր 2800-ը։ Լևոնը տարավ երեք հաղթանակ (երեքն էլ ԱՄՆ-ի ներկայացուցիչների՝ Կարուանայի, Սոյի և Նակամուրայի նկատմամբ), մյուս պարտիաներն ավարտեց ոչ-ոքի և, 1 միավորով առաջ անցելով մոտակա մրցակիցներից, 6 միավորով միանձնյա զբաղեցրեց առաջին հորիզոնականը[44]։ Անհատական վարկանիշը Լևոնը բարձրացրեց 19,1 կետով։ Հաղթանակի համար նա ստացավ 75000 դոլար մրցանակ[45]։

Հոկտեմբերին Ռուսաստանի «Սիբիր» թիմի կազմում Լևոնը դարձավ Եվրոպայի ակումբային առաջնության հաղթող[46]։ Նա հանդես եկավ 2-րդ խաղատախտակի վրա և իր բոլոր պարտիաներն ավարտեց ոչ-ոքի[47]։

Նոյեմբերին Հայաստանի հավաքականի կազմում մասնակցեց Եվրոպայի թիմային առաջնությանը և նվաճեց երկու արծաթե մեդալ՝ մեկը թիմի հետ[48], մյուսը՝ անհատական (1-ին խաղատախտակի վրա՝ 9 հնարավորից 6 միավոր)[49]։

Ո՛չ անցկացված մրցաշարերի արդյունքներով, ո՛չ անհատական վարկանիշով Լևոն Արոնյանն իրավունք չուներ մասնակցելու աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցաշարին, որը պետք է կայանա 2016 թվականի մարտին Մոսկվայում։ Սակայն նոյեմբերին պարզ դարձավ, որ նա, այնուամենայնիվ, կխաղա այդ մրցաշարում։ Նոյեմբերի 4-ին ՖԻԴԵ-ի նախագահ Կիրսան Իլյումժինովը Երևանում հանդիպել է Հայաստանի նախագահ, Շախմատի ֆեդերացիայի նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ։ Նրանք քննարկել են այդ մրցաշարի կազմակերպման հետ կապված հարցեր։ Կազմակերպիչները լինելու են ՖԻԴԵ-ն, AGON ընկերությունը՝ Ռուսաստանի շախմատի ֆեդերացիայի աջակցությամբ, իսկ գործընկերը կլինի «Տաշիր» ընկերությունը։ Կազմակերպիչներն իրավունք ունեին առաջադրելու մեկ մասնակցի, և այդ մասնակիցը դարձավ հենց Լևոն Արոնյանը[50][51]։

Դեկտեմբերի 4-13-ին Մեծ Բրիտանիայի մայրաքաղաքում մասնակցեց Grand Chess Tour-ի եզրափակիչ՝ London Chess Classic գերմրցաշարին, որտեղ նրա մրցակիցներն էին Կառլսենը, Տոպալովը, Անանդը, Նակամուրան, Կարուանան, Գիրին, Վաշիե-Լագրավը, Գրիշչուկը և Ադամսը։ Լևոնը տարավ ընդամենը մեկ հաղթանակ (Տոպալովի նկատմամբ), մյուս բոլոր պարտիաներն ավարտեց ոչ-ոքի և 5 միավորով զբաղեցրեց 4-րդ տեղը՝ հաղթողների եռյակից հետ մնալով կես միավորով[52]։ Grand Chess Tour-ի ընդհանուր հաշվարկով նա 3-րդն էր՝ զիջելով Կառլսենին և Գիրիին[53]։

2016
խմբագրել
 
Գրոսմայստեր Լևոն Արոնյանը միաժամանակյա խաղաշարի ժամանակ, Երևան, 2016 թ. մայիսի 9, Մանկական այգի

Մարտի 10-29-ին Լևոն Արոնյանը Մոսկվայում մասնակցեց աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցաշարին։ Հաղթողն իրավունք էր ստանում աշնանը ձեռնոց նետելու աշխարհի չեմպիոն Մագնուս Կառլսենին։ Լևոնը, որը մրցաշարին մասնակցում էր կազմակերպիչների տված ուայլդ-քարդի շնորհիվ, հաջող մեկնարկեց մրցաշարում՝ առաջին 6 խաղափուլերում տանելով 2 հաղթանակ և 4 պարտիա ավարտելով ոչ-ոքի։ Մինչև 8-րդ փուլը նա 1-2-րդ տեղերն էր բաժանում Սերգեյ Կարյակինի հետ, սակայն 9-րդ և 11-րդ փուլերում պարտություններ կրեց, մնացած պարտիաներն ավարտեց ոչ-ոքի և ամփոփիչ աղյուսակում բաժանեց 4-7-րդ տեղերը[54]։ Հաղթող դարձավ ռուսաստանցի Սերգեյ Կարյակինը։

Ապրիլին Լևոն Արոնյանը մասնակցեց Նորվեգիայի Ստավանգեր քաղաքում կայացած Altibox Norway Chess 2016 մրցաշարին։ Մեկնարկում և միջնամասում Լևոնը խաղաղասիրաբար էր տրամադրված և առաջին 6 պարտիաներն ավարտեց ոչ-ոքի։ Այնուհետև նա տարավ երկու անընդմեջ հաղթանակ Էլյանովի և Կառլսենի[55] նկատմամբ) և վերջին տուրից առաջ աշխարհի չեմպիոն Մագնուս Կառլսենի հետ բաժանում էր առաջին հորիզոնականը։ Վերջին պարտիան էլ Լևոնն ավարտեց ոչ-ոքի և մրցաշարում զբաղեցրեց 2-րդ տեղը[56]։ Հաղթող դարձավ Մագնուս Կառլսենը, որն իր միակ պարտությունը մրցաշարում կրեց Լևոն Արոնյանից[57]։

2017
խմբագրել

Լևոն Արոնյանը գրեթե երկու տարի ոչ մի նշանակալի մրցաշարի հաղթող չէր դարձել։ Ապրիլին նա կարողացավ հաղթանակ տոնել գերմրցաշարում։ Գերմանիայում կայացած GRENKE Chess Classic մրցաշարը նա անցկացրեց գեղեցիկ ոճով, տարավ 4 անընդմեջ հաղթանակ, 3 պարտիա ավարտեց ոչ-ոքի և մրցաշարի ավարտից մեկ տուր առաջ ապահովեց առաջին տեղը[58]։

Նույն թվականին նա հաղթել է նաև դասական շախմատի Altibox Norway Chess մրցաշարում՝ առաջ անցնելով Հիկարու Նակամուրայից, Վլադիմիր Կրամնիկից, Մագնուս Կառլսենից և մի քանի այլ հայտնի շախմատիստներից։ Grand Chess Tour-ում զբաղեցրել է 3-րդ հորիզոնականը՝ զիջելով միայն Մաքսիմ Վաշիե-Լագրավին և Մագնուս Կառլսենին։

2018
խմբագրել

2018 թվականին առաջին խոշոր հաջողությունն արձանագրվեց օգոստոսին։ ԱՄՆ-ում կայացած «Սինքֆիլդի գավաթ-2018» մրցաշարում Լևոնը 1-3-րդ տեղերը բաժանեց Մագնուս Կառլսենի և Ֆաբիանո Կարուանայի հետ։ Նա նաև նվաճեց Grand Chess Tour-ի եզրափակիչ փուլի ուղեգիր՝ չորս մրցաշարերի ընդհանուր հաշվարկում վաստակելով 34 միավոր և զբաղեցնելով 2-րդ տեղը[59]։

2019
խմբագրել

2019 թվականի առաջին նշանակալի հաջողությունը Արոնյանը գրանցեց օգոստոսին, երբ 10 մասնակիցների պայքարում հաղթեց ԱՄՆ-ի Սենթ Լուիս քաղաքում կայացած Grand Chess Tour 2019 շարքի 5-րդ մրցաշարում։ Արագ շախմատում նա բաժանեց 1-2-րդ տեղերը, իսկ կայծակնայինում՝ 4-5-րդը։ Ընդհանուր հաշվարկում նա կես միավորով առաջ անցավ հետապնդողներից[60][61]։

Նոյեմբերին նա կրկնեց իր հաջողությունը նույն մրցաշարքի Ռումինիայի մայրաքաղաք Բուխարեստում կայացած 6-րդ մրցաշարում։ Արագ շախմատում նա բաժանեց 2-4-րդ տեղերը, իսկ կայծակնայինում՝ 5-6-րդը։ Ընդհանուր հաշվարկում նա Սերգեյ Կարյակինի հետ բաժանեց 1-2-րդ հորիզոնականները։ Հաղթողին որոշեց թայ-բրեյքը, որտեղ Արոնյանը հաղթեց 1½-½ հաշվով[62]։

Տարաձայնություններ Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիայի հետ

խմբագրել

2001 թվականին մշտական բնակություն հաստատելով Գերմանիայում՝ Լևոնը հրաժեշտ չտվեց Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիային. նա շարունակում էր ներկայացնել Հայաստանը, սովորում էր Երևանի ֆիզիկական կուլտուրայի հայկական պետական ինստիտուտի շախմատի բաժնում, մասնակցում էր Հայաստանի շախմատային կյանքին, հատկապես երկրի առաջնությանը։

 
Լևոն Արոնյանը շախմատի ֆեդերացիայի նախագահ Սերժ Սարգսյանի հետ, 2008 թ., Դրեզդեն

2002 թվականի սեպտեմբերին 62-րդ առաջնությունն ավարտվեց Արոնյանի հաղթանակով, նա դարձավ 31-րդ չեմպիոնը։ Հոկտեմբերին Հայաստանի հավաքականը պետք է մասնակցեր Բլեդում (Սլովենիա) կայանալիք համաշխարհային օլիմպիադային։ Ըստ կանոնակարգի՝ Հայաստանի չեմպիոնը պետք է համալրեր հավաքականի կազմը։ Լևոնը վերադարձել է Գերմանիա և սկսել սպասել նախաօլիմպիական հավաքին մասնակցելու հրավերի։

Ֆեդերացիայի հանձնարարությամբ Սմբատ Լպուտյանը հեռախոսով հայտնեց, որ Լևոնը հավաքական չի հրավիրվում, քանի որ նրա ներկայությունը կարող է կազմաքանդել հավաքականը, և որ Լևոնի բնավորությունը շատ վատն է։ Դա էր պատճառը, որ նեղացած Լևոն Արոնյանը դիմեց Գերմանիայի շախմատի ֆեդերացիային՝ խնդրելով փոխել իր շախմատային քաղաքացիությունը։

2004 թվականի մարտի 20-ին Երևանում կայացավ Հայաստանի շախմատի ֆեդերացիայի կոնֆերանսը, որտեղ կազմակերպության ղեկավար ընտրվեց Հայաստանի պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանը։ Հայաստանի շախմատային կյանքում սկսվեցին էական փոփոխություններ, և առաջին հերթին Հայաստան վերադարձվեցին երկիրը լքած շախմատիստները։ Բազմաթիվ զանգահարողները չէին կարողանում համոզել Լևոնին վերադառնալ հայրենիք։ Հարցը լուծեց անձամբ Սերժ Սարգսյանի զանգը, և արդեն մայիսին Լևոնը կրկին սկսեց ներկայացնել Հայաստանը՝ դառնալով նրա հավաքականի առաջատարը[13]։

Անձնական կյանք և նախասիրություններ

խմբագրել

Լևոն Արոնյանի կինը Ավստրալիան ներկայացնող կանանց միջազգային վարպետ Արիանա Կաոիլին էր։ Նրանց 2006-ին՝ աշխարհի երիտասարդական առաջնության ժամանակ, ծանոթացրել էր Արոնյանի ավստրալիացի ընկերը, որը Արիանայի առաջին ուսուցիչն է եղել։ Նա ծանոթացրել էր՝ կարծելով, որ Լևոնն ու Արիանան մտածելակերպով շատ նման են իրար[63]։ 2006-ին Թուրինում համաշխարհային օլիմպիադայի օրերին տեղի ունեցավ հետևյալ միջադեպը. անգլիացի գրոսմայստեր Դեննի Գորմելլին բռունցքներով հարձակվել էր Լևոն Արոնյանի վրա, երբ նա և Արիանան պարում էին պարասրահում։ Պատճառը, ամենայն հավանականությամբ, խանդն էր[64]։

 
Արիանա Կաոիլի

2015 թվականի փետրվարի 18-ին Լևոնն ու Արիանան նշանվեցին[65]։ Արոնյանի և Կաոիլիի հարսանիքը տեղի է ունեցել 2017 թվականի սեպտեմբերի 30-ին[66]։

2020 թվականի մարտի 15-ին` ժամը 00:02-ին, Արիանա Կաոիլին իր վարած «Lexus RX350» մակնիշի ավտոմեքենայով Սեբաստիա փողոցում բախվել է բետոնե հենասյանը։ Նա ծանր վիճակում տեղափոխվել է հիվանդանոց։ Մահացել է 2020 թվականի մարտի 30-ին[67]։

2012 թ. նոյեմբերին լույս տեսավ Լևոնի մոր՝ Սեդա Ավագյան-Արոնովայի «Լևոն Արոնյան» ռուսերեն գիրքը[68], որն իր մեջ ամփոփում է Լևոնի կենսագրության մանրամասները, նրա շախմատային ուշագրավ և հաղթական, ըստ էության՝ հեղինակային պարտիաները, որոնք շախմատային փառք ու հռչակ բերեցին նրան։ Ըստ մոր՝ Լևոնն ինչ ցանկանար, կդառնար՝ և՛ մաթեմատիկոս, և՛ երաժիշտ։ Բայց նրան լիովին կլանել է շախմատը։ Լևոնը և՛ կինոման է, և՛ հրաշալի երաժշտություն գիտի՝ դասական, ջազ։ Շատ է կարդում, հիմնականում՝ փիլիսոփայական գրականություն[69]։

 
Լևոն Արոնյանը պարելիս, 2007 թ.

Արոնյանը հիմնականում բնակվում է Բեռլինում, սակայն այն բանից հետո, երբ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը Խանջյան փողոցում գտնվող նորակառույց բարձրահարկ շենքի (նախկին Կինոյի տան տեղում) 9-րդ հարկում մի բնակարան նվիրեց, Լևոնն ավելի հաճախ է լինում Երևանում։

2005-ին Խանտի Մանսիյսկում կայացած աշխարհի գավաթի խաղարկությունում հաղթելուց հետո գերմանական «Շախ» ամսագրում Լևոնի մասին հոդվածը կոչվում էր «Երազում եմ կառուցել տուն ամբողջ ընտանիքիս համար»։ Արոնյանի երազանքը կատարվեց. նա կառուցել է մի մեծ տուն, որտեղ ապրում են նրա ընտանիքի բոլոր անդամները[13]։

Լևոնը համարում է, որ իր կյանքը շախմատում է. «Սխալ կլինի, եթե ասեմ՝ իմ կյանքը Հայաստանում է կամ Եվրոպայում. իմ կյանքը շախմատում է»[63]։

Սպորտ սիրում է, բայց խոստովանում է, որ ֆուտբոլ լավ չի խաղում։ Ազատ ժամանակ սիրում է ճանապարհորդել, ակումբներ հաճախել[63]։

Մասնակցությունը մրցաշարերին և մրցախաղերին

խմբագրել

Թիմային առաջնություններ

խմբագրել

Լևոն Արոնյանը Հայաստանի հավաքականի կազմում խաղացել է 1996, 2004, 2006, 2008, 2010, 2012, 2014 և 2018 թվականների Շախմատային օլիմպիադաներում։ 2004 թվականին նա իր թիմի հետ նվաճել է բրոնզե մեդալ, իսկ 2006, 2008 և 2012 թվականներին՝ ոսկե մեդալ[170]։

Աշխարհի թիմային առաջնություններին նա մասնակցել է 5 անգամ՝ 2005, 2010, 2011, 2013 և 2015 թվականներին։ Թիմի հետ Լևոնը նվաճել է մեկ ոսկե (2011-ին) և երկու բրոնզե մեդալ[171]։

Եվրոպայի թիմային առաջնություններին Արոնյանը մասնակցել է 9 անգամ՝ 1999, 2005, 2007, 2009, 2011, 2013, 2015, 2017 և 2019 թվականներին։ Թիմի հետ նա նվաճել է երկու արծաթե և մեկ ոսկե մեդալ (1999-ին)[172]։

Մրցաշար Հավա-
քական		 Մաս-
նակ-
ցություն		 Տարիներ Մ Պար-
տիա-
ներ		 Հ Ո Պ % Թիմային
մեդալներ
  -   -  		 Անհատական
մեդալներ
  -   -  
Համաշխարհային օլիմպիադա  (2)
 		 8 1996, 2004–2014, 2018 50½ 80 28 45 7 63,1 3 - 0 - 1 1 - 1 - 0
Աշխարհի
առաջնություն		   5 2005–2015 28 42 16 24 2 66,7 1 - 0 - 2 2 - 3 - 0
Եվրոպայի
առաջնություն		   9 1999, 2005–2019 46½ 74 24 45 5 62,8 1 - 2 - 0 1 - 3 - 1
Ընդամենը 22 124 196 68 114 14 63,3 5 - 2 - 3 4 - 7 - 1

Էլոյի գործակից

խմբագրել

2010 թվականի նոյեմբերին Լևոն Արոնյանը դասական շախմատում առաջին անգամ հաղթահարեց 2800 միավորի սահմանը (2801) և դարձավ աշխարհում վեցերորդ շախմատիստը (աշխարհի չեմպիոններ Գարի Կասպարովից, Վլադիմիր Կրամնիկից, Վիշվանաթան Անանդից, Վեսելին Տոպալովից, ինչպես նաև նորվեգացի Մագնուս Կառլսենից հետո), որին հաջողվեց հաղթահարել անհատական վարկանիշի այդ գերգրոսմայստերական նիշը։ 2014 թվականին 2800-ի շեմը հաղթահարեցին ևս երկու շախմատիստ՝ իտալացի գրոսմայստեր Ֆաբիանո Կարուանան (2801) և ռուսաստանցի Ալեքսանդր Գրիշչուկը (2810), իսկ 2015 թվականի հունիսին՝ ամերիկացի Հիկարու Նակամուրան (2802)։ 2016 թվականի օգոստոսին նրանց միացավ ֆրանսիացի Մաքսիմ Վաշիե-Լագրավը` 2819, 2017 թվականի հունվարին` ամերիկացի Ուեսլի Սոն` 2808, հունիսին` 2800 վարկանիշով ադրբեջանցի Շահրիար Մամեդյարովը, 2018 թվականի սեպտեմբերին՝ չինացի Դին Լիրենը (2804), իսկ 2021 թվականի դեկտեմբերին՝ և Ֆրանսիան ներկայացնող իրանցի Ալիռեզա Ֆիրուզջան (2804)։ Իր առավելագույն վարկանիշով (2830, մարտ, 2014) Արոնյանը զիջում է միայն Մագնուս Կառլսենին (2881, մարտ, 2014), Գարի Կասպարովին (2851, հուլիս, 1999) և Ֆաբիանո Կարուանային (2844, հոկտեմբեր, 2014):

2012 թվականից ՖԻԴԵ-ն հաշվարկում է նաև արագ և կայծակնային շախմատի վարկանիշները։

Վարկանիշի փոփոխությունն ըստ ամիսների և դիրքը լավագույն հարյուրյակում

խմբագրել
Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ[173][174]
Տարի Հնվ Փտր Մրտ Ապր Մայ Հուն Հուլ Օգս Սեպ Հոկ Նոյ Դեկտ Տարվա
լավագույն		 Տարվա
վատագույն
1995 2330 2355 2355 2330
1996 2310 2390 2390 2310
1997 2420 2435 2435 2420
1998 2455 2485 2485 2455
1999 2502 2518 2518 2502
2000 2587 2551 2532 2587 2532
2001 2522 2528 2562 2571 2571 2522
2002 2584 2571 2585 2581 2585 2571
2003 2610 2606 2649 2649 2649 2606
2004 2648 2645 2671 2675 2675 2645
2005 2684 2693 2724 2724 2724 2684
2006 2752 2756 2761 2741 2761 2741
2007 2744 2759 2750 2741 2759 2741
2008 2739 2763 2737 2757 2763 2737
2009 2750 2754 2768 2773 2786 2786 2750
2010 2781 2782 2783 2783 2783 2801 2801 2781
2011 2805 2808 2808 2805 2807 2802 2808 2802
2012 2805 2820 2825 2816 2816 2816 2821 2815 2815 2825 2805
2013 2802 2809 2809 2809 2813 2813 2813 2813 2813 2795 2801 2803 2813 2795
2014 2812 2826 2830 2812 2815 2815 2805 2805 2804 2793 2797 2797 2830 2793
2015 2797 2777 2770 2770 2776 2780 2765 2765 2765 2784 2781 2788 2797 2765
2016 2792 2792 2786 2784 2784 2792 2792 2792 2795 2795 2795 2785 2795 2784
2017 2780 2785 2774 2774 2789 2793 2809 2799 2802 2801 2801 2805 2809 2774
2018 2797 2797 2794 2767 2764 2764 2767 2767 2780 2780 2765 2765 2797 2764
2019 2767 2767 2761 2763 2762 2752 2756 2765 2758 2758 2772 2775 2775 2752
2020 2773 2773 2773 2773 2773 2773 2773 2773 2773 2767 2781 2781 2781 2767
2021 2781 2781 2781 2782 2772 2782 2772
2022 2785 2765 2775 2759 2755 2735 2785 2735
2023 2736 2745 2742 2727 2723 2745 2723
2024 2725 2722 2730 2729 2729 2730 2722


Արոնյանն ընդդեմ այլ գրոսմայստերների

խմբագրել

Այստեղ բերված է Լևոն Արոնյանի անձնական խաղերի վիճակագրությունը աշխարհի ուժեղագույն գրոսմայստերների հետ (արագ, կայծակնային, կույր և Ֆիշերի շախմատի արդյունքները հաշվարկված չեն)։ Տվյալները՝ 2020 թվականի հոկտեմբերի 16-ի դրությամբ (+՝ հաղթանակներ, −՝ պարտություններ, =՝ ոչ-ոքիներ)[175]։
Թավատառ նշված են աշխարհի չեմպիոնները։

 
Լևոն Արոնյանը Երևանի Հանրապետության հրապարակում, 26․08․2016

Խաղաոճ

խմբագրել

Արոնյանը համարվում է ժամանակակից ամենավառ և ինքնատիպ շախմատիստներից մեկը։ Նա հատկապես ուժեղ է այն դիրքերում, որտեղ ունի նախաձեռնություն, լավ է տիրապետում վերջնախաղի գաղտնիքներին։ Արագ, կայծակնային և Ֆիշերի շախմատի մեծ վարպետ է։

Ահա Լևոն Արոնյանի խաղաոճին բնորոշ պարտիաներից մեկը, որտեղ նա սև խաղաքարերով 19 քայլում հաղթում է գրոսմայստեր Իվան Սոկոլովին՝ ամբողջ պարտիայի վրա ծախսելով ընդամենը 10,5 րոպե[176]։

abcdefgh
8
 
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Դիրքը 17.Թa1 քայլից հետո:

Սոկոլով - Արոնյան, 37-րդ համաշխարհային օլիմպիադա, Թուրին, 2006
(մեկնաբանությունը՝ Ա. Ջ. Գոլդսբիի)[177]

1. d4 Ձf6 2. c4 e6 3. Ձc3 Փb4 4. Թc2 d5 5. cxd5 exd5 6. Փg5 c5!? 7. dxc5 h6 8. Փh4 g5 9. Փg3 Ձe4 10. Փxb8!?

10.e3; 10.Փe5

10... Թf6!

10...Նxb8?? 11.Թa4+ +−

11. Փg3 Ձxc3 12. a3 Փf5! 13. Թd2 Փa5 14. b4? Ձe4 15. Թc1 Նc8!! 16. Նa2?! Նxc5 17. Թa1 (տե՛ս տրամագիրը) Թc6!

Սպառնում է մատ առաջին հորիզոնականից։

18. Թe5+ Աd8 19. Թxh8+ Աd7 0–1

Եթե 20.e3, ապա 20...Նc1+ 21.Աe2 Փg4+! և 22...Թc4#.

Պետական պարգևներ

խմբագրել

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Transfers in 2003
  2. ↑ Transfers in 2004
  3. ↑ 3,0 3,1 http://ratings.fide.com/toparc.phtml?cod=241
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://en.chessbase.com/post/economist-wins-european-club-cup-in-plovdiv
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 http://chess-db.com/public/pinfo.jsp?id=13300474
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://www.triposo.com/loc/Yerevan/sports
  7. ↑ FIDE Ratings and Statistics
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 OlimpBase
  9. ↑ ԼԵՎՈՆ ԱՐՈՆՅԱՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ 2005 Թ. ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ՄԱՐԶԻԿ
  10. ↑ Լևոն Արոնյանը՝ 2006 թվականի Հայաստանի լավագույն մարզիկ
  11. ↑ 11,0 11,1 Լևոն Արոնյանը դարձել է Երևանի պատվավոր քաղաքացի
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Հարցազրույց Լևոն Արոնյանի հետ
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 «Հատվածներ գրոսմայստերի մոր «Լևոն Արոնյան» գրքից». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
  14. ↑ «Հարցազրույց Լևոն Արոնյանի հետ». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 17-ին.
  15. ↑ Հարցազրույց Մելիքսեթ Խաչիյանի հետ
  16. ↑ «6th Children's Chess Olympiad: Istanbul 1998». Վերցված է 2016 Դեկտեմբեր 6-ին.
  17. ↑ «Շախմատի Հայաստանի պատանեկան հավաքականը Թուրքիայում հռչակվեց Համաշխարհային Օլիմպի հաղթող». Վերցված է 2016 Դեկտեմբեր 6-ին.
  18. ↑ Շախմատիստները պարգևատրվեցին «Մովսես Խորենացու» մեդալով
  19. ↑ Պարգևատրման մասին
  20. ↑ Տալի 5-րդ հուշամրցաշար
  21. ↑ Հայաստանի Հանրապետության նախագահի հրամանագիրը Լ. Գ. Արոնյանին Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրելու մասին
  22. ↑ 2013 թ. հավակնորդների մրցաշար, Լոնդոն
  23. ↑ Ալեքսանդր Ալյոխինի հուշամրցաշար 2013-ը chesspro.ru կայքում
  24. ↑ ՖԻԴԵ-ի աշխարհի գավաթ 2013
  25. ↑ Sinquefield Cup մրցաշար
  26. ↑ ««Մեծ սաղավարտի» 6-րդ խաղարկության եզրափակիչ մրցաշարի ամփոփիչ աղյուսակը». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  27. ↑ Աշխարհի թիմային 9-րդ առաջնություն. մեդալակիրներն ըստ խաղատախտակների
  28. ↑ «Tata Steel Chess մրցաշարի պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
  29. ↑ «Տատա Սթիլ. Լևոն Արոնյանը՝ մրցաշարի քառակի հաղթող». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 25-ին.
  30. ↑ Արոնյան - Սո, Վեյկ ան Զեյ, 2014
  31. ↑ «Zurich Chess Challenge 2014 կայծակնային շախմատ». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 30-ին.
  32. ↑ «2014 թ. հավակնորդների մրցաշարի պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 14-ին.
  33. ↑ Լ. Արոնյանի վարկանիշի շարժը 2014 թ. մարտին
  34. ↑ «Norway Chess 2014»
  35. ↑ «Կառլսենը հաղթում է բլիցում». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 10-ին.
  36. ↑ «Norway Chess 2014» գերմրցաշար
  37. ↑ Արոնյան-Սվիդլեր
  38. ↑ Կառլսեն-Արոնյան
  39. ↑ Արոնյան-Կարուանա
  40. ↑ 2014 թ. օլիմպիադայի կայքը
  41. ↑ «Սինքֆիլդի գավաթ» մրցաշարի պաշտոնական կայքը
  42. ↑ ««Մեծ սաղավարտի» «Շախմատի վարպետներ» եզրափակիչ մրցաշարի պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  43. ↑ 2015 թ. աշխարհի թիմային առաջնության արդյունքները
  44. ↑ «Սինքֆիլդի գավաթ-2015» գերմրցաշարի արդյունքները
  45. ↑ «Սինքֆիլդի գավաթ-2015» գերմրցաշար(չաշխատող հղում)
  46. ↑ «Լևոն Արոնյանի թիմը՝ Եվրոպայի ակումբային առաջնության հաղթող». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 27-ին.
  47. ↑ Հայ շախմատիստների արդյունքները 2015 թվականի Եվրոպայի ակումբային առաջնությունում
  48. ↑ Եվրոպայի թիմային 20-րդ առաջնության մրցաշարային աղյուսակը
  49. ↑ Եվրոպայի թիմային 20-րդ առաջնություն. շախմատիստների արդյունքներն ըստ խաղատախտակների
  50. ↑ FIDE President's working visit to Yerevan
  51. ↑ «Lևոն Արոնյանը կմասնակցի հավակնորդների մրցաշարին». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.
  52. ↑ «London Chess Classic-2015 գերմրցաշարի ամփոփիչ աղյուսակը». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  53. ↑ Grand Chess Tour. Լևոն Արոնյանը երրորդն է
  54. ↑ Լևոն Արոնյանի վիճակագրությունը Շախմատի հավակնորդների մրցաշար 2016-ում
  55. ↑ Altibox Norway Chess, 8-րդ խաղափուլ
  56. ↑ Altibox Norway Chess, 9-րդ խաղափուլ
  57. ↑ Altibox Norway Chess, Ամեն ինչ մրցաշարի մասին
  58. ↑ «GRENKE Chess Classic, 6-й тур». Վերցված է 2017 Ապրիլ 28-ին.
  59. ↑ 59,0 59,1 «Լևոն Արոնյանը նվաճեց Grand Chess Tour-ի եզրափակիչ փուլի ուղեգիր».
  60. ↑ 60,0 60,1 60,2 «2019 Grand Chess Tour. Results And Standings». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-15-ին. Վերցված է 2019-08-16-ին.
  61. ↑ 61,0 61,1 61,2 «Grand Chess Tour. Сент-Луис, США».
  62. ↑ Grand Chess Tour. Бухарест, Румыния
  63. ↑ 63,0 63,1 63,2 Լևոն Արոնյան
  64. ↑ Թուրինյան միջադեպի մասին
  65. ↑ «Լևոն Արոնյանը նշանվել է». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 28-ին.
  66. ↑ «Լևոն Արոնյանն ու Արիանա Քաոլին ամուսնացել են. պսակադրության ուշագրավ դրվագները` ֆոտոշարքով». www.tert.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
  67. ↑ «Մահացել է Լևոն Արոնյանի կինը՝ Արիանա Կաոիլին». news.am. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 30-ին.
  68. ↑ Նոր հրատարակված գրքում Լևոն Արոնյանի մասին պատմում է մայրը
  69. ↑ Լևոն Արոնյանի մոր գիրքը՝ որդու մասին
  70. ↑ Մրցաշարերի վիճակագրությունն ըստ տարիների
  71. ↑ Մրցաշարերի վիճակագրությունն ըստ մասնակցի անվան
  72. ↑ Համաշխարհային մտավոր խաղեր, արագ շախմատի մրցաշարային աղյուսակ
  73. ↑ Համաշխարհային մտավոր խաղեր, կայծակնային շախմատի մրցաշարային աղյուսակ
  74. ↑ Համաշխարհային մտավոր խաղեր, «բասկյան համակարգ», մրցաշարային աղյուսակ
  75. ↑ «Grenke Chess Classic 2015 մրցաշարի պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 2-ին.
  76. ↑ Գերմանիայի բունդեսլիգայի 2014-2015 թթ. առաջնությունում
  77. ↑ Ռուսաստանի 2015 թ. ակումբային առաջնություն, պրեմիեր-լիգա
  78. ↑ Մայիսի 9-ին նվիրված արագ շախմատի մրցաշար Երևանում. արդյունքները
  79. ↑ Norway Chess 2015 մրցաշարի (կայծակնային շախմատ) պարտիաները
  80. ↑ Norway Chess 2015 գերմրցաշարի վիճակագրությունը
  81. ↑ ««Սինքֆիլդի գավաթ-2015» մրցաշարի արդյունքները». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  82. ↑ «ՖԻԴԵ-ի Աշխարհի գավաթի խաղարկություն-2015. պաշտոնական կայք». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  83. ↑ «Արագ շախմատի աշխարհի 2015 թվականի առաջնության պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  84. ↑ «Կայծակնային շախմատի աշխարհի 2015 թվականի առաջնության պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  85. ↑ Արոնյանի արդյունքները Եվրոպայի 2015 թվականի ակումբային առաջնությունում
  86. ↑ Արոնյանի արդյունքները 2015 թ. Եվրոպայի թիմային առաջնությունում
  87. ↑ «London Chess Classic 2015 մրցաշարի պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 5-ին.
  88. ↑ «Zurich Chess Challenge մրցաշարի պաշտոնական կայքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 13-ին.
  89. ↑ Zurich Chess Challenge մրցաշարի արդյունքները
  90. ↑ Արոնյանի արդյունքները Գերմանիայի բունդեսլիգայի 2015-2016 թթ. առաջնությունում
  91. ↑ Հավակնորդների մրցաշար 2016-ի արդյունքները
  92. ↑ Norway Chess 2016 մրցաշարի (կայծակնային շախմատ) պարտիաները
  93. ↑ Altibox Norway Chess 2016 գերմրցաշարի արդյունքները
  94. ↑ Grand Chess Tour 2016 շարքի 1-ին մրցաշար
  95. ↑ Grand Chess Tour 2016 շարքի 2-րդ մրցաշար
  96. ↑ ««Սինքֆիլդի գավաթ-2016» մրցաշարի արդյունքները». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-08-07-ին. Վերցված է 2016-08-06-ին.
  97. ↑ «В Музее русского импрессионизма открылся X Мемориал Таля». Վերցված է 2016 Սեպտեմբեր 27-ին.
  98. ↑ «Tal Memorial 2016». Վերցված է 2016 Սեպտեմբեր 27-ին.
  99. ↑ «European Club Cup 2016 Open Section, OR Padova». Վերցված է 2016 Նոյեմբեր 9-ին.
  100. ↑ «London Chess Classic 2016. Pairings and Schedule». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2016 Դեկտեմբեր 9-ին.
  101. ↑ «FIDE World Rapid Championship». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2016 Դեկտեմբեր 27-ին.
  102. ↑ «FIDE Open World Blitz Championship 2016. Player info. Aronian Levon». Վերցված է 2016 Դեկտեմբեր 29-ին.
  103. ↑ «Tata Steel փառատոնի մրցաշարային աղյուսակներ». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2017 Հունվար 15-ին.
  104. ↑ «FIDE Grand Prix Series. Sharjah 2017, Aronian Levon». Վերցված է 2017 Փետրվար 20-ին.
  105. ↑ «GRENKE Chess Classic 2017». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2017 Ապրիլ 17-ին.
  106. ↑ Արոնյանի արդյունքները Գերմանիայի բունդեսլիգայի 2016-2017 թթ. առաջնությունում
  107. ↑ Norway Chess 2017 մրցաշարի (կայծակնային շախմատ) պարտիաները
  108. ↑ Altibox Norway Chess 2017 գերմրցաշարի արդյունքները
  109. ↑ 109,0 109,1 «Grand Chess Tour. Лёвен, 2017». Վերցված է 2017 Հունիս 28-ին.
  110. ↑ «FIDE Grand Prix Series 2017, Ժնև, Լ. Արոնյանի արդյունքները». Վերցված է 2017 Հուլիս 10-ին.
  111. ↑ ««Սինքֆիլդի գավաթ-2017» մրցաշարի արդյունքները». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-08-12-ին. Վերցված է 2017-08-09-ին.
  112. ↑ 112,0 112,1 «Grand Chess Tour. Сент-Луис 2017». Վերցված է 2017 Օգոստոս 18-ին.
  113. ↑ «World Cup-2017. Final. Results». Վերցված է 2017 Սեպտեմբեր 27-ին.
  114. ↑ «Кубок мира. Тбилиси. Грузия». Վերցված է 2017 Սեպտեմբեր 27-ին.
  115. ↑ «Հայաստանի հավաքականի արդյունքները 2017 թ. Եվրոպայի թիմային առաջնությունում».
  116. ↑ «2017, FIDE World Chess Grand Prix, November 16-25, Palma de Mallorca, Spain». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 16-ին.
  117. ↑ «FIDE Grand Prix Series. Palma 2017, Aronian Levon».
  118. ↑ «London Chess Classic 2017. Crosstable». londonchessclassic.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  119. ↑ «London Chess Classic 2017». Чесспро.
  120. ↑ «2017 Grand Chess Tour Results». Grand Chess Tour. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  121. ↑ «World Rapid Championship 2017. Standing».
  122. ↑ «King Salman World Rapid Championship 2017 Open. Aronian Levon». chess-results.
  123. ↑ «World Blitz Championship 2017. Standing».
  124. ↑ «King Salman World Blitz Championship 2017 Open. Aronian Levon».
  125. ↑ «Tradewise Gibraltar Chess Festival 2018 - Masters. Aronian Levon».
  126. ↑ «Tradewise Chess Festival. Гибралтар».
  127. ↑ «Candidates Tournament 2018. Aronian Levon».
  128. ↑ «Աշխարհի չեմպիոնի կոչման հավակնորդների մրցաշար 2018-ի պարտիաները».
  129. ↑ «GRENKE Chess Classic 2018. Pairings & standings». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 2-ին.
  130. ↑ Արոնյանի արդյունքները Գերմանիայի բունդեսլիգայի 2017-2018 թթ. առաջնությունում
  131. ↑ «Altibox Norway Chess 2018 կայծակնային մրցաշարի արդյունքները». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 29-ին.
  132. ↑ Altibox Norway Chess 2018 գերմրցաշարի արդյունքները
  133. ↑ 133,0 133,1 «Grand Chess Tour. Лёвен, 2018». Վերցված է 2017 Հունիս 28-ին.
  134. ↑ 134,0 134,1 «Grand Chess Tour. Париж, 2018». Վերցված է 2018 Հուլիս 3-ին.
  135. ↑ 135,0 135,1 «Grand Chess Tour. Сент-Луис 2018». Վերցված է 2018 Օգոստոս 27-ին.
  136. ↑ «2018 Sinquefield Cup. Aronian Levon».
  137. ↑ «Champions Showdown. Сент-Луис, США».
  138. ↑ «43rd Olympiad Batumi 2018 Open. Aronian Levon».
  139. ↑ «Chess.com Isle of Man Intermational Chess Tournament - Masters. Aronian Levon».
  140. ↑ «Tata Steel Chess India 2018_Rapid».
  141. ↑ «Tata Steel India Chess 2018_Blitz. Aronian Levon».
  142. ↑ «London Chess Classic 2018».
  143. ↑ «King Salman World Rapid Championship 2018 Open». Վերցված է 2019 Հունվար 17-ին.
  144. ↑ «King Salman World Blitz Championship 2018 Open». Վերցված է 2019 Հունվար 17-ին.
  145. ↑ «Gibraltar International Chess Festival 2019 - Masters. Aronian Levon».
  146. ↑ «Гибралтар. Все о турнире».
  147. ↑ «Արոնյանի արդյունքները Գերմանիայի բունդեսլիգայի 2018-2019 թթ. առաջնությունում». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  148. ↑ «GRENKE Chess Classic 2019». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 Ապրիլ 30-ին.
  149. ↑ «Grand Prix FIDE. Москва, Россия».
  150. ↑ «Altibox Norway Chess. Pairings and results for the Blitz tournament». Վերցված է 2019 Հունիս 5-ին.
  151. ↑ «Ըստ մրցաշարի կանոնակարգի` եթե դասական պարտիան ավարտվում է ոչ-ոքի, ապա մրցակիցները խաղում են «մահվան պարտիա»։ Հիմնական պարտիայում հաղթանակի համար տրվում է 2 միավոր, պարտության համար` 0, «մահվան պարտիայում» հաղթանակի համար` 1½, պարտության համար` ½։». Վերցված է 2019 Հունիս 5-ին.
  152. ↑ «Altibox Norway Chess 2019». Վերցված է 2019 Հունիս 5-ին.
  153. ↑ «Grand Chess Tour. Загреб, Хорватия».
  154. ↑ «Grand Prix FIDE. Рига, Латвия».
  155. ↑ «Кубок Синкфилда. Сент-Луис, США».
  156. ↑ «Sinquefield Cup 2019. Results And Standings». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 21-ին.
  157. ↑ «2019 Showdown: Chess 9LX».
  158. ↑ КУБОК МИРА ФИДЕ 2019. Таблица результатов
  159. ↑ «Кубок мира. Ханты-Мансийск 2019».
  160. ↑ FIDE Chess.com Grand Swiss 2019. Aronian Levon
  161. ↑ Լևոն Արոնյանի արդյունքները Եվրոպայի 2019 թվականի թիմային առաջնությունում
  162. ↑ 162,0 162,1 «2019 Grand Chess Tour. Results And Standings». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-11-13-ին. Վերցված է 2019-11-13-ին.
  163. ↑ 163,0 163,1 Grand Chess Tour. Колката, Индия
  164. ↑ Grand Chess Tour, финал. Лондон, Англия
  165. ↑ 2019 King Salman World Rapid & Blitz Championship Rapid Open. Aronian Levon, Rapid
  166. ↑ 2019 King Salman World Rapid & Blitz Championship Rapid Open. Aronian Levon, Blitz
  167. ↑ Արոնյանի արդյունքները Գերմանիայի բունդեսլիգայի 2019-2020 թթ. առաջնությունում(չաշխատող հղում)
  168. ↑ «Ըստ մրցաշարի կանոնակարգի` եթե դասական պարտիան ավարտվում է ոչ-ոքի, ապա մրցակիցները խաղում են «մահվան պարտիա»։ Հիմնական պարտիայում հաղթանակի համար տրվում է 3 միավոր, պարտության համար` 0, «մահվան պարտիայում» հաղթանակի համար` 1½, պարտության համար` 1։». Վերցված է 2020 Հոկտեմբերի 8-ին.
  169. ↑ «Altibox Norway Chess 2020». Վերցված է 2020 Հոկտեմբերի 8-ին.
  170. ↑ Bartelski, Wojciech. «Շախմատային օլիմպիադա. Լևոն Արոնյան». OlimpBase. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  171. ↑ Bartelski, Wojciech. «Աշխարհի թիմային առաջնություն. Լևոն Արոնյան». OlimpBase. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  172. ↑ Bartelski, Wojciech. «Եվրոպայի թիմային առաջնություն. Լևոն Արոնյան». OlimpBase. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  173. ↑ Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
  174. ↑ Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։
  175. ↑ «Chess Games». Chessgames.com. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  176. ↑ «Open chess diary 301–320». Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  177. ↑ «Internet Archive Wayback Machine». Web.archive.org. 2009 թ․ հոկտեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 20–ին-ին. {{cite web}}: Cite uses generic title (օգնություն)
  178. ↑ «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 1-ին աստիճանի մեդալով պարգևատրելու մասին
  179. ↑ Լ. Գ. Արոնյանին Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրելու մասին

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լևոն Արոնյան» հոդվածին։
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լևոն Արոնյան» հոդվածին։
Այս հոդվածը ներառված է Հայերեն Վիքիպեդիայի լավ հոդվածների ցանկում
Այս հոդվածն ընտրվել է Հայերեն Վիքիպեդիայի օրվա հոդված:
Ստացված է «https://hy.wiki.x.io/w/index.php?title=Լևոն_Արոնյան&oldid=10040760» էջից